In het buitenland ingenieurs gaan werven, zoals VDAB dat doet, lijkt althans op korte termijn, niet meer dan een voorlopige pleister op de wonde. De Vlaamse ingenieursvereniging ie-net waarschuwt voor overdreven optimisme en oppervlakkige symptoombestrijding.
Het is zowat in alle media verschenen. België behoorde samen met Groot-Brittannië, Zweden, Noorwegen en Denemarken tot de vijf landen die door de Portugese arbeidsbemiddelingsdienst werden uitgenodigd om werkloze Portugese ingenieurs er van te overtuigen hun carrièrepad te zoeken in een ander land.
En daar zijn uiteraard redenen voor. De Portugese werkloosheidscijfers zijn intussen opgelopen tot zowat 17%, bij de jeugd zelfs tot 35 procent. Dit maakt dat zo’n 16.000 hoogopgeleide Portugezen, waaronder heel wat ingenieurs en IT’ers, thans werkloos zijn en in eigen land weinig vooruitzichten heeft.
Geen wonder dat ze dan hun heil in het buitenland gaan zoeken. Onze VDAB is op het voorstel ingegaan en heeft met een aantal Belgische ondernemingen begin mei deelgenomen aan de jobbeurs in Lissabon.
VIK-directeur Paul Bertels, ook bestuurder van ie-net, de overkoepelende Vlaamse vereniging van ingenieurs gevormd door VIK en KVIV, werd aangezocht om aanwezig te zijn om het ingenieursberoep in Vlaanderen toe te lichten waar nodig.
Ingenieurs te kort
In België vermindert het aantal afgestudeerde ingenieurs aan onze universiteiten en hogescholen van jaar tot jaar. Gelukkig is die daling vorig jaar gestopt maar van groei kunnen we helaas nog niet spreken. Dit heeft alles te maken met de instroom. Steeds minder schoolverlaters kiezen na hun middelbare studies voor een opleiding tot ingenieur. En daar zijn zo zijn redenen voor. Onze jongeren, thans in het hoger onderwijs, komen nog uit de periode dat alles kon zonder al te veel zorgen.
Waarom je echt druk maken? Meer nog, waarom kiezen voor een moeilijke richting met kans om één jaartje, of zelfs meerdere, te moeten overdoen? Inderdaad behoren studies voor burgerlijk of industrieel ingenieur, om het nog even bij de oude bekende benamingen te houden, niet tot de gemakkelijkste. Ze vereisen van de kandidaat ingenieur een constante studie inzet en slechts een beperkt aantal 18-jarige schoolverlaters beschikt over de nodige intellectuele capaciteiten. Maar zelfs die hebben hun twijfels. Slechts een beperkte groep heeft een juist beeld van wat het beroep van ingenieur inhoudt. En meisjes schrikt een technische omgeving af. Daartegenover staat dan weer dat zij zich wel thuis voelen in de richtingen scheikunde en bio.
Dit tekort is overigens niet nieuw en doet zich al enkele decennia voor.
Schaarste heeft ook zijn positieve kant. Het is altijd beter om gegeerde partij te zijn. Dit verhoogt de kansen om een baan te vinden die je ligt. Natuurlijk mag men niet naar uitersten overhellen. Denk maar aan de eeuwwisseling. IT’ers hebben het toen hun werkgevers behoorlijk moeilijk gemaakt. ‘Veel’ was zelden genoeg. De weerslag is begin de jaren 2000 gekomen toen velen hun job verloren. Ondertussen is er terug een tekort aan IT’ers maar inmiddels hebben tal van bedrijven via het internet hun weg gevonden naar buitenlandse hulp van o. a. Indië.
In productieomgeving, waar de leidende aanwezigheid van de ingenieur wordt verwacht, liggen de zaken nog moeilijker.Oudere generaties zijn dikwijls té honkvast, een eigenschap die zowat in onze genen zit ingebakken. Daartegenover staat dat mobiliteit in onze globaliserende wereld niet meer weg te denken is. Door het vrije verkeer van goederen en diensten in Europa, is arbeidsmobiliteit alsmaar meer voorkomend. Ingenieurs maken daar geen uitzondering op.
ie-net waarschuwt
Het inschakelen van buitenlandse ingenieurs in onze economie kan volgens ie-net het probleem op korte termijn wel verminderen maar er is meer nodig. Van de overheid wordt meer inspanning verwacht om technische beroepen te promoten. Hans Romain: «Eenzelfde inspanning zou moeten gebeuren om wetenschap, techniek en ingenieursstudies bij jongeren meer te promoten zodat de instroom van jonge ingenieurs toeneemt.»
Er bestaat wel het project ‘De wereld aan je voeten’, gesponsord door de Vlaamse Overheid en gecoördineerd door ie-net. Dit wil jongeren doen nadenken over hun bijdrage aan de maatschappij en de rol van wetenschap, technologie en ondernemen in onze globaliserende wereld. Het project richt zich naar leerlingen van de derde graad secundair onderwijs (ASO en TSO) en hun leerkrachten en helpt leerlingen om een bewuste studiekeuze te maken.. Toch is dit maar een druppel in een plas water als het erop aan komt om een ingewortelde mentaliteit te veranderen.
