• 08/10/2013

Samenwerken met Thienpont's Plastics Photonics lab: iets voor u? (+video)

"Als fotonicalab hebben we apparatuur die uniek is in de wereld", stelt onderzoeksdirecteur professor Hugo Thienpont van Bphot. Klinkt goed, maar wat heeft u er als KMO concreet aan?

Trefwoorden: #b-phot, #bphot, #energie, #fotonica, #lab on a chip, #led, #lichtlab, #onderzoek, #photonics, #plastic photonics, #research, #thienpont, #wetenschap, #zonnepaneel

Lees verder

Nieuws

( Foto: Bphot )

ENGINEERINGNET.BE – Zoals u vorige week hier al kon lezen, heeft onderzoeksdirecteur Hugo Thienpont zijn gloednieuwe, in polymeertechnologie gespecialiseerde Bphot-fotonicalab (of Plastic Photonics) aan de buitenwereld voorgesteld.

Maar waarom verdient dit Vlaamse lab de titel 'uniek topinstituut in Europa en de wereld'? En wat heeft u er als klein of middelgroot bedrijf aan? Waarom zou u met het lab samenwerken? Tijd voor een meer technische toelichting.

"We zijn er 25 jaar geleden aan de VUB al mee gestart', vertelt Thienpont. “Bij het prille begin van deze technologische omwenteling. Toen al wilden we ons als onderzoekspioneer in de fotonica opwerpen. "

"De afgelopen vijftien jaar zijn we erin geslaagd Bphot te profileren als een universitair researchcentrum, maar het unieke is dat we ons gericht hebben op specifiek die domeinen die direct aan de industrie gerelateerd zijn." Of, vrij vertaald: onderzoek dat ondernemingen vrij snel naar in de praktijk bruikbare technologie konden vertalen.

Dat was bijvoorbeeld het geval met een hele reeks projecten samen met Vlaamse bedrijven: rond medische beeldschermen en high-end projectoren met Barco, rond optische connectoren voor Fiber-To-The-Home met TE Connectivity, rond hoge resolutie LED- en laserprinters met Punch Graphix, rond de optische kwaliteitsverbetering van germanium kristallen voor zonnecellen met Umicore, rond datacomverbindingen in wagens met Melexis, en rond groentensortering met lasers met Best Sorting.

Focus op Plastic Photonics
Nog uniek is de focus op meetinstrumenten en tot op nanoniveau precieze prototypeer- en replicatietechnologieën voor componenten uit polymeren en plastics.

Alle zware apparatuur in het lab, zoals de 5-assige ultraprecieze diamantdraaimachine en een hot-embosser voor 300mm-diameter polymeerwafers, is op maat gebouwd en enig in de wereld. Plus: volledig compatibel met industriële procestechnologieën, stelt de onderzoeksdirecteur.

Rond deze plastic spitstechnologieën heeft Bphot een hele technologische 'voedselketen' opgebouwd, gaande van optisch ontwerp, over optische fabricage, optische instrumentatie en kwaliteitscontrole, tot massafabricage en proof-of-concept demonstratie.

Bovendien bekleedt Bphot een unieke positie door zijn focus op polymeergebaseerde labs-on-a-chip. De onderzoeksgroep kan ze naar verluidt 'tegen lage kostprijs in grote hoeveelheden fabriceren uit high-tech plastics die bio-afbreekbaar zijn'.

Op wetenschappelijk niveau lopen er momenteel verschillende projecten, zoals op het vlak van chemische micro-reactoren, levende cellen en zebravis embryo’s. 'Maar', stelt Thienpont, "ook de industrie kan via onze lab-on-a-chip technologie toepassingen ontwikkelen via de nieuwe diamantdraaimachine en de wafer-scale hot-embossing infrastructuur."

Met dezelfde infrastructuur is het ook mogelijk om optische componenten met een willekeurige oppervlaktevorm (free-form optics) aan te maken. Deze grote plastic componenten kunnen bovendien voorzien worden van nano- en microstructuren zodat ze licht kunnen opvangen of gericht kunnen uitsturen met een zeer grote efficiëntie.

Deze 'non-imaging' optische componenten vormen de basis van een hele nieuwe discipline in de fotonische R&D-wereld: ze maken bijvoorbeeld hoge-efficiëntie zonnecollectoren of hogerendements LED-gebaseerde verlichtingssystemen mogelijk.

Tip voor Vlaamse bedrijven: fotonica is een sterke groeimarkt
Thientpont ziet het als zijn missie méér KMO's te betrekken bij de ontwikkeling van lichttechnologie. "Want", zo meent hij, "zelfs in een economische laagconjunctuur groeit de wereldmarkt van fotonische producten – momenteel 270 miljard euro – elk jaar nog steeds aan een ritme van 8 à 10%." Dat schept kansen.

Europa’s aandeel in deze wereldmarkt bedraagt naar verluidt vandaag 20% of 55 miljard euro per jaar. Meer dan 5.000 bedrijven in Europa waarvan tweederde KMO's, stellen ongeveer 300.000 mensen rechtstreeks te werk. Fotonica heeft dan ook een impact op ruim 10% van de Europese economie.

“Hoewel we niet over exacte cijfers beschikken voor wat betreft de rol van fotonica in het Vlaamse economische weefsel”, vertelt Thienpont, “mogen wij gerust stellen dat onze regio een prominente plaats inneemt in het Europese industriële fotonicalandschap.”

Meer dan 50 Vlaamse bedrijven produceren lichtcomponenten of optische systemen of maken rechtstreeks gebruik van de innovatiekracht van de technologie.

Voorbeelden daarvan zijn TE Connectivity (optische telecommunicatie), Barco (projectoren, LED-walls, medische beeldschermen), OIP (veiligheid en defensie), Melexis (automotive chips), Umicore (optische materialen), Philips (beeldschermen en verlichting), Best Sorting (optische sorteermachines) en Agfa (fotogevoelige materialen).

Daarnaast zijn er tientallen toeleveringsbedrijven zijn of bedrijven die onrechtstreeks hun business afleiden van fotonische producten, zoals Peira (medische instrumentatie), FBGS Int. (optische sensoren) en KLA Tencor (instrumenten voor kwaliteitscontrole van zonnecellen).

Wat heeft u aan het lab?
Om te beginnen: vragen staat vrij. Onderzoeksgroepen bestaan uit mensen met een passie voor wetenschap en techniek – een passie die ze delen met ingenieurs die het bedrijfsleven en de industrie zijn ingegaan. Niet geschoten is altijd gemist.

Thienpont maakt er een punt en zelfs een missie van om zijn lab open te stellen voor – speciaal - kleine en middelgrote ondernemingen. Hij wil de brug slaan tussen de vaak vrij veraf lijkende wereld van de research en die van de productontwikkeling binnen bedrijven.

Dat wil hij bereiken door de meetinstrumenten in het lab en prototypebouw op basis van polymeertechnologie – Plastic Photonics - aan betaalbare prijzen aan te bieden.

Voor Vlaamse bedrijven speelt daarnaast het niet te onderschatten voordeel dat het toplaboratorium zich bij manier van spreken 'in hun eigen achtertuin' bevindt.

Bovendien: financieel krijgen de meeste van de projecten steun van het IWT, het federale Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie, of van Europa. Nog in 2010 werd fotonica door de Europese Commissie uitgeroepen tot één van de zes sleuteltechnologieën voor de 21-ste eeuw.

Een bijkomende pluspunt is dat plastic prototypes aan lage kostprijs massaproduceerbaar zijn, benadrukt Thienpont: "Ze laten zich zeer snel vertalen naar concrete productinnovatie." Wat op de korte termijn een groot marktimpactpotentieel impliceert, zo sluit hij af.

Tot slot, ter oriëntatie, enkele toepassingsdomeinen van fotonica: milieuvriendelijke zonne-energie, energiezuinige verlichting en beeldschermen, ultrasnelle optische datacommunicatie en ICT, sensoren voor gezondheid en veiligheid, instrumentatie voor medische diagnose en therapie, om er maar enkele te noemen.


(Bert Belmans)

CONTACT
Voor technische mensen die meer willen weten over het Bphot-lab, is Hugo Thienpont bereid als centraal aanspreekpunt op te treden:
hthienpo@vub.ac.be

FOTO
Een polymeerwafer van 300 mm doorsnede, met optofluidische en micro-optische componenten vervaardigd op een ultraprecieze diamantddraaimachine en gerepliceerd via hot embossing.


LEESTIP:
Nieuw lichtlaboratorium van VUB-onderzoeksgroep BPhot is wereldtop (+video)

VIDEO: