Download het artikel in 
ENGINEERINGNET.BE - De toestellen worden er ingezet om de medewerkers te helpen aan de steeds strenger wordende eisen van klanten te voldoen. Ondertussen heeft het bedrijf vier van die toestellen in dienst. De allereerste heeft er ondertussen al bijna vijf dienstjaren opzitten.
De beperkte payload en tragere snelheid van de cobot zorgen ervoor dat de traditionele industriële robot in veel toepassingen vaak nog efficiënter is. Maar applicaties verschillen en voor bepaalde productienoden biedt de cobot wél een geschikte oplossing.
Bij Mariasteen vonden we daar een aantal mooie voorbeelden van. Zo neemt een mobiele cobot er schuur- en polijstwerk op zich. Een andere cobot controleert nauwkeurig de afmetingen van onderdelen voor de Audi Q8. Bij een derde applicatie, montagewerk, krijgt de werknemer ook cognitieve ondersteuning via een pick-to-light toepassing en het projecteren van de werkinstructies op de assemblagetafel met Light Guide Systems. Voor dit laatste project kreeg het maatwerkbedrijf begin 2018 trouwens de prestigieuze Belfius Smart Belgium Award 2017 in de categorie ‘Smart Care’.
Oudste cobot bijna vijf jaar in dienst
Ook de vierde applicatie is best opmerkelijk. Niet alleen omwille van de toegevoegde waarde die ze geeft, maar ook omdat het er de allereerste toepassing was. Terwijl cobots vandaag slechts met mondjesmaat toegang krijgen tot productieruimtes, is dit exemplaar al bijna vijf jaar dagelijks aan de slag.
Hoofd Innovatie en Verkoop Mariasteen, Bart Decloedt: “De wortels van die eerste investering gaan terug tot 2012, toen we een proefproject met twee collaboratieve robots hebben opgestart. De achtergrond was de vraag van een klant uit de verlichtingsindustrie. Wij werden toen geconfronteerd met de omschakeling naar led-verlichting, waardoor de eisen voor onze productkwaliteit een stuk strenger werden. De behuizingen moesten niet alleen mooi verlijmd worden, ze moesten allemaal ook perfect waterdicht zijn. Met de werkwijze die we toen hanteerden, was het niet langer mogelijk hieraan te voldoen.
Op dat moment zijn we beginnen uitkijken naar een technische oplossing die ook voor onze medewerkers geschikt was. Die hebben we gevonden in de cobot. We hadden ook kunnen kiezen voor een vast lijmtoestel, maar we opteerden voor de cobot omwille van zijn flexibiliteit. We kunnen die toestellen bij wijze van spreken van vandaag op morgen inzetten in een andere applicatie.” De Universal Robots cobot werd met een lijmpistool uitgerust.
Mensen centraal
Hoogstwaarschijnlijk zou de investering een andere richting uitgegaan zijn indien het maatwerkbedrijf een doorsnee productiebedrijf was geweest. “Er zijn maar weinig applicaties, als je het puur vanuit een operationeel standpunt bekijkt, waar een cobot echt de beste oplossing is”, beaamt Decloedt.
“Maar wij houden als maatwerkbedrijf altijd de graad van automatisering in het oog. De focus ligt vooral op de mensen die hier werken, daar waar traditionele bedrijven vooral winst als voornaamste doel hebben. Het is niet onze bedoeling om onze mensen te vervangen door robots. Een volledige automatisering is dus niet aan de orde. Bij traditionele bedrijven die met dezelfde uitdagingen geconfronteerd worden, is dat misschien wel het geval.”
De implementatie op de werkvloer
De implementatie op de werkvloer is een iteratief proces. “We beschikken hier niet alleen over een sterk R&D-team, we hebben ook vier ergotherapeuten in dienst die in nauwe samenwerking met de ingenieurs de technische oplossingen uitwerken”, schetst Decloedt. “Hun eerste taak is een werkpost opstellen, bekijken of het lukt, de feedback van de werknemers analyseren en vervolgens de nodige aanpassingen aanbrengen. Er is daarbij geen aparte testfase voorzien. De installatie werd meteen in de reële situatie gebruikt.”
De betrokkenheid van de werknemers is overigens cruciaal. “Je moet stelselmatig de mensen overtuigen van de meerwaarde van de nieuwe situatie. Dat geldt niet enkel voor de collaboratieve robots maar ook voor het cognitieve beeldprojectiesysteem dat we hier gebruiken. Maar eens de werknemers meestappen in dat verhaal verloopt de transitie vlot. Een werknemer die samenwerkt met een cobot, programmeert hem overigens ook zelf.” De werknemers hebben dus inspraak en controle over de situatie, wat op zijn beurt een positieve invloed heeft op de voldoening die ze halen uit hun werk. “En dat is als maatwerkbedrijf net één van onze betrachtingen.”
“Momenteel experimenteren wij ook met mobiele cobots, wat innovatief is op de Vlaamse arbeidsmarkt. Zo'n mobiele cobot is flexibel en makkelijk inzetbaar op de productievloer: wij brengen het werk niet naar de cobot, maar brengen de cobot naar het werk.” De implementatie van de cobots maakt deel uit van een proeftuin binnen het project Toegepaste Technologische Innovatie, onderdeel van de Geïntegreerde Territoriale Investering West-Vlaanderen (EFRO).
Door Sammy Soetaert
Kadertekst
Veiligheidscomponenten en regelgeving 
De cobot gaat vaak over de tongen maar niet altijd even positief. Zo gaf een van de absolute pioniers (het Amerikaanse Rethink Robotics dat in de herfst van 2011 uitpakte met de tweearmige Baxter en later, in 2015, ook de snellere eenarmige Sawyer op de markt bracht) er onlangs nog de brui aan wegens tegenvallende verkoopcijfers.
De beperkte payload en snelheid van de cobot zorgen er vaak voor dat de traditionele industriële robot nog een streepje voor heeft. Dat zijn meteen ook de redenen waarom we de cobot nog niet zo dikwijls in onze productieruimtes zien.
Of de grote doorbraak er binnenkort aankomt, zal sterk afhangen van de evolutie in veiligheidscomponenten en de bijhorende regelgeving. Die zijn cruciaal om de snelheid en payload op te drijven en dus de implementatie in de hoogperformante productielijnen van vandaag te verantwoorden.
