Nieuw groot onderzoeksprogramma via ALMA-telescoop

Rychard Bouwens van de Leidse Sterrewacht is de eerste Nederlandse wetenschapper die een ‘Large Program’ mag uitvoeren met de geavanceerde ALMA-telescoop, die in Chili opgesteld staat.

Trefwoorden: #ALMA, #Rychard Bouwens, #sterrenstelsels, #telescoop

Lees verder

research

( Foto: ESO )

ENGINEERINGNET.BE - Een belangrijke vraag in de sterrenkunde is hoe snel sterrenstelsels zijn uitgegroeid van bijna niets in het zeer jonge heelal, tot stelsels met massa’s van tien miljard keer die van de zon nagenoeg 800 miljoen jaar later.

“Met ons onderzoeksprogramma willen we de zwaarste sterrenstelsels uit de eerste 800 miljoen jaar van het heelal opsporen,” zegt Bouwens. “We gaan, met behulp van ALMA, bepalen hoe snel ruimtestof opbouwt tot complete sterrenstelsels.”

"ALMA is de enige bestaande waarneemfaciliteit waarmee we eigenschappen van grote sterrenstelsels uit de eerste miljard jaar van het heelal kunnen achterhalen. We krijgen hierdoor essentiële inzichten in het stofgehalte en de dynamische eigenschappen van deze stelsels. Andere telescopen zijn niet gevoelig genoeg, of kunnen niet op de juiste golflengten meten.”

Met de nieuwe data hoopt Bouwens een einde te maken aan de vele lopende discussies in het onderzoek naar de vorming van sterrenstelsels. Het tweejarige wetenschappelijke project valt in de zeer competitieve ‘Large Program’-categorie. Slechts twee tot vier internationale wetenschappers mogen per jaar zo'n programma uitvoeren.

Door de toekenning van een aanzienlijke hoeveelheid telescooptijd kan het team van Bouwens zes keer zo veel sterrenstelsels bestuderen als voorheen en de studie bovendien systematisch uitvoeren.

Omdat veel aspecten van groeiende sterrenstelsels nog onbegrepen zijn, richt hij zich op meerdere vragen:

  • De totale massa van de stelsels. Deze zijn nodig om de nieuwe waarnemingen te kunnen vergelijken met theoretische modellen.
  • Hoe het materiaal in de zware sterrenstelsels beweegt: draait het rustig rond, of zijn de bewegingen veel minder samenhangend?
  • Hoe snel komt ruimtestof samen om snelgroeiende, zware sterrenstelsels te vormen? De stofkorrels ontstaan uit zware elementen die door hete sterren worden geproduceerd.