Interview met Axel Kupisiewicz, CEO van Lasea

Axel Kupisiewicz (46) richtte in 1999 Laser Engineering Applications (LASEA) op. Vandaag is het bedrijf uit Angleur een marktleider in de bouw van ultra-kortepuls- of femtosecondenlasers.

Trefwoorden: #Axel Kupisiewicz, #femtosecondenlaser, #Lasea

Lees verder

HR

Download het artikel in

ENGINEERINGNET.BE - Het zit blijkbaar in de genen. Zijn vader, eveneens ingenieur, had octrooien voor grote UPS-vliegwielinstallaties die EuroDiesel, later overgenomen door Seghers Engineering, ooit bouwde.

Als knaap thuis, in het omvormeratelier voor hogesnelheidstreinen, mocht hij helpen verpakken. Later dacht hij eerder aan archeologie maar op aandringen van zijn vader deed hij ingangsexamens voor burgerlijk ingenieur, slaagde en… dat was dat. Zijn thesis handelde over het reinigen van ruimtespiegels met lasers.

Axel Kupisiewicz begon zijn carrière in het Centre Spatial van Luik en deed er een licentie economie bovenop. Hij ontwikkelde een procédé om met een nanosecondenlaser heel precies één of meerdere coatinglagen van satellietspiegels te halen. “Ik baseerde mijn eerste octrooien voor de automobielsector daarop.” Waar een regensensor of radar op de voorruit komt, haalde hij de warmteïsolerende metaallaag weg. In mei 1999 richtte hij Lasea op met de hulp van ‘family, friends and fools’. Twee maanden later, in juli, trouwde hij. “Ik nam genoegen met slechts 15% in het eigen bedrijf. Maar zo kon ik wel een eerste laser kopen en de kelder van Spacebel huren om er mijn eerste tests te doen voor glazenmakers.” Het was een drukke tijd maar “plezant en werken is nog steeds mijn belangrijkste hobby.”

Acht maanden na de start vlotte de verkoop niet… Meusinvest stapte in 2000 in het kapitaal. “Met hun formule voor jonge ondernemers kon ik producten ontwikkelen en de eerste medewerkers aanwerven.” Hij schoof van servicebedrijf naar lasermachinebouwer. Zijn eerste productielijnen gingen naar AGC, Glaverbel, Saint-Gobain, Pilkington, Guardian (VS),… Van drie mensen werd naar vier en vijf gegroeid. Hij had nog amper 10% van het bedrijf maar kon 10 jaar later die aandelen terugkopen. Vandaag houdt hij 35% van de aandelen in het bedrijf.

Van ablatie naar diffractieroosters
Ablatie, het verwijderen van oppervlaktemateriaal, was een eerste toepassing voor de technologie. “Later legden we een nieuw octrooi neer om glas te markeren.” Farma wou geen krasjes ‘op’ het glas. Dan maar ‘in’ het glas. Met de ultra-kortepuls femtosecondenlaser veranderde hij met een tralie of diffractierooster de brekingsindex binnenin glazen cilinders van injectiespuiten. “In 2003 ontwikkelden we als eerste zo’n laser.” Het toestel had uiteindelijk een vermogen van… één watt. In het kader van het zesde EU-kaderprogramma kreeg Lasea middelen om het procédé verder te ontwikkelen met het Franse Amplitude.

Eind 2010 lasten Lasea lasersystemen kunststoffen bij Orfit, Daikin, Valeo, Zéfal en anderen. Het had toepassingen in de glasindustrie, farma (Baxter, GSK), de voeding (Inbev), automotive (Valeo) én de luchtvaart. Grote universiteiten gebruikten de toestellen in hun R&D. Er waren continusystemen, nano- en femtosecondenlasers, lasmachines,… Met een tiental ingenieurs en drie technologieën bestreek het een tiental industriesectoren. Maar de femtotechnologie kwam niet van de grond… Toen liet hij een investeringsfonds binnen. “Er was eigenlijk niet zoveel nood aan geld maar aan focus. Het Frans-Luxemburgse Oraxys-fonds bezorgde me de strategische tools om die focus te realiseren en hard te groeien.” Het advies was: kies één technologie en twee sectoren. “We kozen enerzijds voor de femtosecondenlaser omdat het een nieuwe en onontgonnen technologie was en anderzijds voor de medische sector (life sciences) en luxe (horloges, brillen, kristal,…), toen slechts 20% van onze markt.”

Even deed het bedrijf geen O&O meer in niet-strategische sectoren en ging het aan de slag met wat er was. “‘Neen’ moeten zeggen, is verschrikkelijk”, herinnert Kupisiewicz zich, “maar in 2011 waren we op de Laser-beurs in München de allereersten met een demotoestel van een femtosecondenlaser voor 3D-microbewerkingen. Toen is het avontuur écht gestart.” Lasea kende de voorbije zeven jaar een jaarlijkse organische groei van 32%. Van 11 medewerkers is het naar 76 mensen gegroeid. In 2016 kocht hij zijn aandelen van het investeringsfonds terug.

“Elke drie jaar moeten we het gebouw verdubbelen. Elk jaar moeten we een derde van de mensen erbij vinden.” Dat lukt. “We hebben een goede reputatie en zijn zeer actief op conferenties en in research.” Lasea investeert nu 7,3 miljoen euro in meer dan 4.000 m² nieuwe bedrijfsgebouwen in een uitbreiding van het Liège Science Park. Tegen mei 2020 komen die op 500 m van de huidige vestiging. “Daarmee kunnen we onze productie verviervoudigen.” 95% van Lasea’s business is export.

Hardware en software
Lasea kiest voor de machinebouw. Het vergt drie maanden tot een jaar om er één te bouwen. “Met software kunnen we sneller groeien en andere deuren openen. We kunnen beide doen.” Twee jaar geleden kreeg Lasea van de Digital Wallonia hub voor 8 miljoen euro aan terugvorderbare voorschotten (avances récupérables).

“Daarmee kunnen we onze machines voorzien van nieuwe technologieën, AI en software vooral, en onze voorsprong bewaren.” Er zitten twee softwares in de pijp. De eerste is een simulatiesoftware in de cloud waarmee klanten het resultaat van een bewerking kunnen simuleren. Een materialendatabase levert cyclustijden en zicht op kwaliteiten. “We lanceren ook een nieuwe interface voor het aansturen van de laserstraal.”

Dochtervestigingen
Lasea heeft dochtervestigingen in Frankrijk, de VS en Zwitserland. In Frankrijk ontwerpen, ontwikkelen en bouwen een tiental medewerkers de optische systemen van zijn machines. “In de VS en Zwitserland, onze grootste markten, kunnen klanten met onze ingenieurs hun toepassingen testen op één of twee machines.” Alle machines worden in Angleur gebouwd.

“We zijn weinig aanwezig in Azië”, zegt de Europese marktleider. “Het is niet mogelijk meer dan 35% per jaar te groeien. We kozen voor de nabijheid en de VS waar we mooi ontwikkelen, terwijl de meeste concurrenten naar Azië, de grootste wereldmarkt, trokken.”

Uitdagingen
Uitdagingen? “Onze voorsprong bewaren. Ooit waren we alleen. Nu zijn er veel concurrenten, ook groten die zich in de technologie wrongen. Je moet sterk zijn om beter te blijven. Dat vergt O&O en innoveren.” Een tweede challenge is ’groeien’.

“Dat vergt een andere organisatie. Lean is hier het sleutelwoord. De beste processen vinden en ze dan efficiënt toepassen. In het nieuwe gebouw gaan we dus ook automatiseren.” Tegelijk wil hij de flexibiliteit in het bedrijf bewaren, de bedrijfscultuur… De helft van de medewerkers is aandeelhouder in het bedrijf. “Elke nieuwe medewerker kan na één jaar aandelen kopen.” Voor goede ideeën zijn er jaarlijks vijf innovatiepremies. “Als we groeien, krijgt het personeel een extra premie. Een vijftiende maand, zeg maar.” Op basis van de CAO 90-regeling (niet-recurrente resultaatsgebonden voordelen).

De machines zijn standaard voorzien van het OPC UA communicatieprotocol. Sensoren op de machine maken een audit trail, diagnose op afstand en preventief onderhoud mogelijk. “Vandaag kiest zowat de helft van de klanten hiervoor.” Machines worden ook ‘slimmer’. Zo kan de operator vanuit de simulatie kiezen voor een optimaliseringsmodus met autokalibratie en performantieverbetering. Lasea werd in april uitgeroepen tot Made Different ambassadeurbedrijf dat het potentieel heeft snel een ‘Factory of the Future’ te worden.

You ain’t seen nothing, yet
Lasea’s supernauwkeurige lasertechnologie verdringt minder gebruiksvriendelijke technologieën. “Wij zetten licht neer met een hoge efficiëntie, recht uit het stopcontact en met een ‘ridicuul’ laag verbruik.” Dat creëert nieuwe mogelijkheden. “Met gelaserde fractalen vangen we licht in zogenaamde ‘light traps’. De biologische wereld inspireert tot waterafstotende oppervlaktes.” Het gaat er om de juiste keuzes te maken.

Lasea heeft een octrooi om kunststof aan metaal te lassen. Het textureert de basis en smelt de plastiek er rond. Het lasert nu ook elektronicasystemen. Het vermogen van de laser trekt het bedrijf ondertussen verder op. Volgende tussenhalte: 350 Watt. “Tot nu toe maakten we kleine onderdelen maar binnen twee jaar zullen we in staat zijn om grote onderdelen te produceren.”

Lasea heeft twee product-/prijsgamma’s. Topgamma zijn de LS4 en LS5 voor continue productie. Vorig jaar lanceerde het zijn ‘design to cost’ LS3 om met een iets minder nauwkeurige machine en een goedkopere optica (samen 30% goedkoper) een nieuwe markt aan te spreken. “We staan nog maar aan het begin van onze groei”, meent Kupisiewicz.

“We krijgen voortdurend aanbiedingen maar ik heb nog lang niet alles gerealiseerd wat ik wil”, zegt Kupisiewicz. Hij denkt o.a. aan het combineren van 3D-printen met een continue femtosecondenlaser nabehandeling. In het medisch gebeuren heeft hij zin (“une envie”) om ooit uit te pakken met 3D-printen van biologisch weefsel “en uiteindelijk ook organen”. Hij wijst naar de activiteiten van het Franse Poietis (Bordeaux). Zijn grootste nachtmerrie? “Me vervelen”, wikt Kupisiewicz. “Er geen zin meer in hebben.”
door Luc De Smet

Kadertekst 1
Eén biljardste seconde
Een femtoseconde is een biljardste van een seconde (10-15). Een femtosecondelaser is een fiberlaser die zo’n ultrakorte lichtpulsen produceert. Zo kan een hoge energie gedurende een heel korte tijd neergezet worden op een heel kleine plek. Voordeel: snedes met rechte, gladde flanken, geen bramen, vrijwel geen verwarming of spanningen aan de rand,… een hoge precisie (0,2 micron).


Octrooien
Octrooien zijn belangrijk. “Onze expert van Gevers octrooibureau komt regelmatig langs om van elke researcher te horen wat die heeft en te kiezen of er gepubliceerd wordt, of een octrooi aangevraagd wordt.” Vandaag telt het bedrijf 31 brevetten in 15 families. “Het beschermt veeleer dan dat het opbrengt”, meent Kupisiewicz.

Kadertekst 2
Verticaal integreren
Twee jaar geleden nam Lasea een participatie van 25% in Ciseo dat een omzet maakt van 3,5 à 4,5 miljoen euro. Dat gebeurde samen met CITIUS en Unisensor. “Toen Wow Technology, onze industriële partner voor farmalijnen, overkop ging, stapten we in en richtten we het nieuwe Ciseo op het medische gebeuren, farma en diagnostiek. Nu maakt het met een dertigtal medewerkers zo’n 4,5 miljoen euro omzet (2018)”, zegt Kupisiewicz die er beheerder is.


Kadertekst 3
Human resources zijn complex
In 2005 kende Lasea een slump. “We waren met vijf. Ik moest mijn commerciële man laten gaan. Dat werd slecht onthaald door de ploeg. Ik had een goede technische en boekhoudkundige vorming maar miste die in human resources.” Kupisiewicz ging human resources studeren en volgde een cursus transactionele analyse en emotionele intelligentie. Nog hetzelfde jaar viste hij heel wat business op.