Grootste ozongat ooit (+video)

Terwijl het gat in de ozonlaag boven de zuidpool deze winter heel bescheiden bleef, wordt boven de noordpool het grootste ozongat ooit waargenomen.

Trefwoorden: #CFK, #meter, #Ozon, #stratosfeer

Lees verder

ENGINEERINGNET.BE - Het kleine gat boven de zuidpool en het grote ozongat boven de noordpool (vooral boven Groenland en het oosten van Canada) blijken niet rechtstreeks met elkaar gelinkt, volgens het KMI, maar zijn eerder het resultaat van specifieke weersomstandigheden boven elke pool afzonderlijk.

De chemische en dynamische processen, die beiden veroorzaken, zijn echter precies dezelfde. Het gaat om de chloorfluorkoolwaterstoffen (CFK’s), die een kwarteeuw lang de lucht werden ingespoten (vooral tussen 1970 en 1995) en nog jaren in de stratosfeer (10-50 km hoog) de ozonlaag zullen afbreken. Het gaat om temperatuurverschillen en de poolwervel.

Boven de zuidpool verzamelt de winterse poolwervel of polaire vortex de CFK’s in de stratosfeer op zo’n 15-25 kilometer hoogte. Tijdens de Antarctische winter (juni-augustus), wanneer daar geen zonlicht is, dalen de temperaturen er tot -78°C of lager, en vormen de CFK’s er met de waterdamp of ijskristallen zogenaamde parelmoerwolken.

Wanneer het zonlicht (de UV-stralen) daarop valt in de lente breken de CFK’s er de ozon af. Nu waren er in september 2019 de temperaturen op 20 kilometer hoogte zo’n 16 graden hoger dan de gemiddelde -90°C. Resultaat: de poolwervel was zwakker en het ozongat bleef kleiner dan anders.

Boven de noordpool doet zich nu het tegenovergestelde voor. Op 20 kilometer hoogte bereiken de temperaturen er minimumrecords en is de poolwervel buitengewoon krachtig. Met de lente én het zonlicht op de parelmoerwolken ontstaat het gat in de ozonlaag.

Grote gaten werden ook in 1997 en in 2011 gevormd. Het huidige ozongat lijkt nog groter te worden. Wanneer de temperaturen boven de noordpool stijgen, zullen de parelmoerwolken oplossen en zal het ozongat de komende weken weer vanzelf verdwijnen.


Over onderstaande video:
Satellietwaarneming van de dikte van de ozonlaag boven de noordpool op 21 maart 2020. Blauwe kleuren geven een dunne ozonlaag weer, rode kleuren een dikke ozonlaag. (Bron: https://ozonewatch.gsfc.nasa.gov)