Nieuwe inzichten op zonnevlammen dankzij supercomputers

Plasma-astrofysici van de KU Leuven hebben, met behulp van supercomputers, de eerste volledig consistente simulatie gemaakt van de fysische processen die zich afspelen tijdens een zonnevlam.

Trefwoorden: #KU Leuven, #supercomputer, #zonnevlammen

Lees verder

research

( Foto: pitris - 123RF )

ENGINEERINGNET.BE - Zonnevlammen zijn explosies op het oppervlak van de zon waarbij een enorme hoeveelheid energie vrijkomt: het equivalent van een biljoen atoombommen van het Little Boy-kaliber die tegelijk ontploffen.

In extreme gevallen kunnen zonnevlammen radioverbindingen en elektriciteitscentrales op aarde doen uitvallen, maar ze liggen ook aan de basis van prachtige ruimteweerfenomenen.

Het bekendste voorbeeld is wellicht het noorderlicht: daarbij verstoort een zonnevlam het magnetische veld van de zon in die mate dat er een bubbel van zonneplasma kan ontsnappen uit de atmosfeer van de zon.

Dankzij satellieten en zonnetelescopen is al veel geweten over de fysische processen die zich afspelen tijdens een zonnevlam. Zo weten we dat zonnevlammen heel efficiënt energie uit magneetvelden omzetten in warmte, licht en energie van beweging. Die processen worden weergegeven in een bekende illustratie, het zogenaamde standaard 2-D zonnevlammodel.

Maar de details van die weergave zijn nog nooit bevestigd. De uitdaging om een volledig consistente simulatie te realiseren is dan ook gigantisch, omdat zowel macroscopische effecten (typische lengteschalen zijn enkele tienduizenden kilometers, met andere woorden groter dan de aarde) als microscopische deeltjesfysica een rol spelen.

Toch is dat precies waar het doctoraatsonderzoek van Wenzhi Ruan in geslaagd is. Ruan en zijn collega’s in het team van professor Rony Keppens (Afdeling Plasma-astrofysica) combineerden de rekenkracht van Vlaamse supercomputers met een nieuwe combinatie van fysische modellen waarbij de microscopische effecten van versnelde geladen deeltjes in een macroscopisch model werden meegenomen.

Professor Keppens: “Dit model voor zonnevlammen maak het ook mogelijk om te berekenen hoe efficiënt de energieomzetting in een zonnevlam is. We hebben de resultaten van de numerieke simulatie omgezet naar virtuele waarnemingen van een zonnevlam, waarbij we telescopen nabootsen in alle relevante golflengtes. Op die manier kan het standaard zonnevlammodel opgewaardeerd worden van een tekening naar een echt model.”


Het nieuwe model kan berekenen hoe efficiënt de energieomzetting in een zonnevlam is. (© KU Leuven - Wenzhi Ruan)