Vlaamse baggerwerken: de tekortkomingen van het Amoras-project

"Verschillende baggerwerken in Vlaamse binnenwateren zijn tijdens hun uitvoering door slechte voorbereiding onrechtmatig uitgebreid of gewijzigd", blijkt uit onderzoek van het Rekenhof.

Trefwoorden: #amoras, #baggeraar, #baggerwerk, #Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen, #rekenhof

Lees verder

Nieuws

( Foto: Sleurs )

ENGINEERINGNET.BE - Het Rekenhof - de instantie die openbare financiën in België controleert - laat weten een onderzoek gevoerd te hebben naar de onderhouds-, aanleg- en verdiepingsbaggerwerken in de maritieme toegangswegen en in de bevaarbare binnenwateren.

"Door een onzorgvuldige voorbereiding zijn verschillende baggeropdrachten tijdens de uitvoering op onrechtmatige wijze aanzienlijk uitgebreid of gewijzigd", stelt het Rekenhof vast.

Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen: 49% te duur
Opmerkelijk zijn alvast de onderhoudsbaggerwerken van het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen (GHA) in de Antwerpse haven. Die waren in de periode 2009-2013 goed voor een terugbetaling van 29,5 miljoen euro door Vlaams Gewest.

"Maar", stelt het Rekenhof, "doordat het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen voor die werken géén beroep had gedaan op de mededinging, maar ze heeft uitgevoerd met zijn eigen baggerbedrijf, heeft de overheid gemiddeld 49% of 1,98 miljoen euro per jaar méér betaald dan in 2013, toen voor het eerst rekening werd gehouden met marktconforme prijzen."

Amoras schiet tekort
"Bovendien is er een tekort aan verwerkings- en stortcapaciteit voor de vervuilde baggerspecie, waardoor de baggerwerken (in Vlaanderen, redactie) een belangrijke achterstand hebben opgelopen."

In de Antwerpse haven werd veel verwacht van het Amoras-project van de AMT (de afdeling Maritieme Toegang van het overheidsdepartement Mobiliteit en Openbare Werken), maar dat project blijkt met belangrijke tekortkomingen te kampen.

Het Rekenhof: "Dat project leidt wel tot een halvering van de gemiddelde kostprijs ten opzichte van de traditionele verwerking en opslag, maar kent belangrijke tekortkomingen: zo kon de gebouwde installatie het hoge zandgehalte van het aangevoerde slib niet verwerken, zodat ze al bij de aanvang moest worden opgeschaald. De AMT heeft die meerwerken aan de zittende aannemer toegewezen buiten elke mededinging om, alsook diverse andere bijkomende werken."

Voorbeeld van circulaire economie?
"Een belangrijk deel van de gebaggerde specie, die in afwachting van verwerking in een onderwatercel wordt gestort, vloeit terug in de Schelde (ca. 50% in 2013 en in 2014). Die weggevloeide specie moet opnieuw worden gebaggerd en naar de onderwatercel gebracht, waar een deel andermaal wegvloeit."

Naar eigen zeggen heeft Het Rekenhof ook "twijfels bij de kostprijs die het AMT heeft becijferd voor het andermaal baggeren en storten in de onderwatercel, aangezien die niet door stukken is onderbouwd."

Waterwegen en Zeekanaal huurt sinds 2006 wel een kleiput om vervuilde baggerspecie uit de Vlaamse binnenwateren te storten. Het Rekenhof: "Tot en met december 2014 kon slechts 3,3% van de totaal ingehuurde stortingscapaciteit worden aangewend, vooral wegens het niet tijdig voorhanden zijn van de vergunningen. Voor de huurperiode 2006-2014 heeft Waterwegen en Zeekanaal wel al 47,6 miljoen euro aan geïndexeerde huurgelden betaald."

Na de Brusselse tunnels de Vlaamse binnenwateren?
"De financiële middelen die de Vlaamse overheid ter beschikking stelt, voldoen niet om de geaccumuleerde historische achterstand in onderhoudsbaggerwerken in de Vlaamse binnenvaartwegen", besluit het Rekenhof zijn rapport.

"Daardoor komt de theoretische diepgang van de vaarweg op diverse onderdelen van het binnenwaterwegennet in beheer van Waterwegen en Zeekanaal niet (meer) overeen met de daadwerkelijke capaciteit ervan."


ACHTERGROND
De baggerwerken in Vlaanderen kosten flink wat belastinggeld: over de periode 2009-2014 ging het jaarlijks gemiddeld om 204,5 miljoen euro (inclusief de verwerking van vervuilde baggerspecie).

Het leeuwendeel van de uitgaven in die periode is gegaan naar onderhoudsbaggerwerken in de maritieme toegangswegen, met een gemiddeld jaarlijks bedrag van 133,9 miljoen euro.

De kostprijs voor het storten van vervuilde baggerspecie, al dan niet gevolgd door de verwerking ervan, bedroeg voor 2013 en 2014 respectievelijk 58,9 en 55,4 miljoen euro. Het grootste deel van die uitgaven is toe te schrijven aan het Amoras-project in de Antwerpse haven.

Vier waterwegenentiteiten staan in voor de baggerwerken: de afdeling Maritieme Toegang (AMT) van het departement Mobiliteit en Openbare Werken, het IVA Maritieme Dienstverlening en Kust (MDK), het EVA Waterwegen en Zeekanaal (W&Z) en het EVA De Scheepvaart (DS).