ENGINEERINGNET.BE - Begin 2015 nam het Amerikaanse Esterline Technologies Corporation de DAT-business -Defensie, Luchtvaart en Training activiteiten- van Barco over voor 150 miljoen euro.
De acquisitie past in Esterline’s strategie om te groeien in Europa. Sindsdien deed Esterline een bijkomende investering in de nieuwe Kortrijkse vestiging van 15 miljoen euro. Kortrijk is wereldwijd het HQ van twee business units -Simulation Visual Systems en Esterline Advanced Displays. Er werken vandaag net geen 400 medewerkers. Het bedrijf berekende dat het bij toeleveranciers in Vlaanderen jaarlijks voor zo’n 3,5 miljoen euro besteedt.
Een van de uitdagingen van een technologisch bedrijf als Esterline is de juiste profielen te vinden. Het voorbije jaar deed het 60 aanwervingen. “We halen té weinig jongeren van de schoolbanken binnen. Dat staat wel op onze agenda in 2018”, zegt HR-manager Catherine Heyman.
“Ik wil een lans breken voor de technische richtingen. Die hebben we immers ook nog steeds nodig.” Het bedrijf ontvangt en begeleidt thesisstudenten en stagiairs. Het verzorgt sessies aan hogescholen en universiteiten en focust nu ook steeds meer op sociale media, op LinkedIn,… Met anderen zetelt het in gebruikerscommissies, die richting geven aan fundamenteel onderzoek (SBO-projecten) aan de KULeuven (Campus Brugge Oostende) en de UGent waarmee het nauw samenwerkt.
Zo ondersteunt het bedrijf bij die laatste via een Baekeland-mandaat een doctoraat om de optische eigenschappen van zijn beeldschermen nog te verbeteren. “We veroverden onze marktpositie met de beeldkwaliteit van onze producten. Willen we aan de wereldtop blijven, dan moeten we blijven investeren in innovatie.” Esterline is ook actief in consortia die onderzoeksprojecten lanceren op Vlaams en Europees niveau.
Vier divisies
Esterline Technologies Corporation focust op human machine interfaces (HMI) voor de luchtvaart, voertuigen en vaartuigen, vliegsimulatoren, veilige communicatiesystemen, gespecialiseerde medische uitrusting en andere high-tech industriële toepassingen. Het bedient klanten als Airbus, Boeing, CAE, Honeywell en Lockheed Martin.
Esterline Technologies Corporation is toeleverancier voor de luchtvaart en defensie-industrie. Het levert avionics & sturingen, sensoren en systemen en maakt met een 13.000 medewerkers wereldwijd een omzet van zo’n 1,8 miljard euro. Esterline Belgium telt vier afdelingen: simulation visual systems, avionics, rugged en air traffic control.
De simulatieafdeling ontwikkelt en levert optische systemen voor trainingssimulatoren voor specifieke vliegtuigen. Luchtvaartmaatschappijen groeien sterk in het Midden-Oosten en het Verre Oosten. Daar worden nu ook de meeste simulatoren neergezet. Telkens er een nieuw toestel komt. Esterline België levert zijn visualisatiesystemen niet rechtstreeks aan de luchtvaartmaatschappijen maar aan de constructeur van de trainingssystemen, bijvoorbeeld CAE.
Hier steekt de expertise in de ‘visuele en optische’ ontwikkelingen. Een complex gebeuren. Er mag bijvoorbeeld geen overlap zijn tussen de beelden van de 13 à 17 projectoren tegen de dome. Die beelden dienen ook een realistische ‘trompe d’oeil’ te creëren tegen de holle wand. Zo’n installatie vergt veel kalibratie… “maar dat gebeurt bijna automatisch met onze cameratechnologie”, zegt Glenn De Vos, director customer services and international projects.
‘Rugged’ levert beeldschermen en controlesystemen die ‘gehard’ zijn en dus tegen een stootje kunnen. Deze toestellen worden ingezet op/in voertuigen, boten, onderzeeërs, shelters. Tot voor kort kende ‘rugged’ wereldwijd een dipje. “Nu zullen meer budgetten vrijgemaakt worden in de grootste markt, de VS”, verwacht Steven Luys, vice-president rugged en ATC.
Air Traffic Control ontwikkelt precisieschermen voor verkeersleiders. “Vroeger waren dat CRT-schermen. LCD-schermen kwamen er voor het eerst in 2001. Aanvankelijk waren het zogenaamde 2K2K vierkante schermen. Nu evolueert dat naar rechthoekige 4K2K-schermen.”
De divisie Avionics ontwikkelt en levert avionicasystemen voor vliegtuigen en helikopters waarmee de piloot de horizon, hoogte, snelheid, navigatiegegevens en tal van systeemparameters precies kan volgen. Hier wordt dikwijls maatwerk geleverd. Sommige toestellen krijgen ‘advanced features’ mee, zoals computer gegenereerde beelden van de omgeving waarin op dat ogenblik gevlogen worden.
“Daarachter steekt een computer met database die de omgeving rendert”, zegt Deschacht. Hiermee ziet de piloot bij nacht of bij mist toch de relevante landschapselementen –bergen en obstakels,… Men put uit verschillende technologieën. Zo werkt het zusterbedrijf in Montreal aan infraroodtechnologieën om door de mist te turen.
“Onze avionicasystemen verhogen de veiligheid door de werklast van de piloot te verminderen en hem een hoger situationeel bewustzijn te bezorgen. Maar deze technologie leidt ook tot minder brandstofverbruik en minder geluid doordat ze de piloot van efficiëntere trajecten voorziet.”
Avionica-toestellen worden gecertifieerd volgens verschillende klassen. De hoogste klasse avionica levert de piloot de basisinformatie om te kunnen vliegen. Er wordt veel gebruik gemaakt van kleurinformatie. “Die kleur moet ‘exact’ zijn. De symbologie eenduidig. De informatie moet ook onder een hoek duidelijk zijn. Toestellen zijn vaak redundant aangebracht. Sommige schermen zelfs tot drie maal in één cockpit.”
Het scherm bevat eigen mechanismen om fouten te voorkomen. Eén enkele fout mag nooit tot een crash kunnen leiden. Bij Esterline Belgium ontwikkelen ze beeldschermen tot dit hoogste veiligheidsniveau. “Het specifieke van dit métier is de samenwerking tussen hardware, software, mechanica, optica, safety en reliability engineering om aan alle strenge eisen tegelijkertijd te kunnen voldoen”, zegt Heikki Deschacht, expert electronics engineer and innovation programs.
Aanraakschermen
Esterline werkt rechtstreeks met Airbus Helicopters, Leonardo (vroeger Agusta Westland), Boeing,… Het heeft ook een belangrijke business in China met COMAC, de producent van het ARJ21 passagiersvliegtuig die nu ook vliegtesten is begonnen met de C919.
“Wij leveren de beeldschermen voor de C919. Dit toestel heeft vijf displays in elke cockpit en er zijn al zo’n 500 toestellen in bestelling. We verwachten serieproductie over twee jaar.”
Dergelijke lange aanlooptijden houden steevast risico’s in. “We moeten ons daarop instellen. Klanten spreken over ‘potentiële volumes’. Het kan zeven tot acht jaar duren vooraleer we in een project onze ontwikkelingskosten eruit halen en breakeven bereiken. Anderzijds zijn dit langlopende projecten, van 30 jaar en langer.” Dergelijk ‘tijdsperspectief’ vlakt bruuske golven uit. Tussendoor wordt er ook business gevonden in ‘upgrades’.
Vandaag wordt bijvoorbeeld ontwikkeld aan touchscreens. Aanraakschermen zijn gemeengoed in de consumentenmarkt -smartphones, tablets,…- maar dat is zeker nog niet het geval in de cockpit. “De grote bekommernis is er het risico op onbedoelde aanrakingen en dus acties.”
Piloten werken al een 15 jaar met cursor control devices en scratch pads. Ergonomisch is een touchscreen efficiënter maar het moet ook bediend kunnen worden wanneer het vliegtuig in turbulenties terecht komt of wanneer de cockpit zich vult met rook.
In het Cleansky 2 programma -het EU initiatief om de ecologische voetafdruk van de luchtvaart te verminderen- is Esterline actief in twee onderzoeksprojecten, enerzijds om instrumenten te ontwikkelen die een energie-efficiënter vluchtplan berekenen en anderzijds om het gewicht van de toestellen te verminderen.
Met Airbus Helicopter zoekt het enerzijds de werkbelasting van de piloot te verlagen en anderzijds de aanvliegprocedure te optimaliseren in alle weersomstandigheden zodat dit minder geluidsbelasting op de grond veroorzaakt.
Het bedrijf levert de displays voor de Pilatus PC12 NG Turboprops van de Flying Doctors in Australië en nu ook voor de nieuwe PC24 jet die start en landt op onverharde banen. Gewicht wordt super belangrijk, geeft Deschacht aan. Op vijf jaar tijd wist men een display met een diameter van 10 inch naar 12 inch op te trekken terwijl het gewicht quasi gehalveerd werd.
In deze relatie werkt het bedrijf via een integrator, te weten Honeywell. Een andere klant is Thales die Esterlines Control Display Unit (CDU) -nodig voor de programmatie van het vluchtbeheer- in de cockpit integreert van het Frans-Italiaanse ATR-72 passagierstoestel.
Productie
Esterline is actief in een nichemarkt met een grote productiemix. Dat heeft gevolgen op veel vlakken. Het vergt niet alleen een intensief beheer van het productieapparaat, stockbeheer,… Er zijn ook heel wat productiemedewerkers nodig. In Kortrijk is een kwart van de medewerkers actief in Onderzoek & Ontwikkeling. Zo’n 200 medewerkers zijn actief in de productie.
Op de vloer wordt ‘lean’ gewerkt. “Onze medewerkers droegen veel bij aan de precieze layout van de werkplek”, zegt Deschacht. Binnenkomende componenten worden in het magazijn -in Harelbeke- al voorgesorteerd en tot bouwpakketten gecombineerd zodat die in één doos aan de werkplaats geleverd worden. Een mogelijke eerste stap in de productie is het solderen en inspecteren van de elektronische modules.
Vervolgens worden die getest, gereinigd en voorzien van een vernislaag die de module beschermt tegen vocht, vuil, schimmels,… De modules worden verderop samengebracht en opnieuw getest. In de 800 m2 cleanrooms gebeurt het nog kritischer werk, het verlijmen van verschillende optische componenten,… Vandaar gaat het naar ‘final assembly’, documentatie, kwaliteitstoezicht, donkere kamer voor lichtmeting,…
Elk toestel wordt tijdens de kwalificaties onderworpen aan klimaat- en vibratieproeven. Typisch duren de Environmental Stress Screenings 36 uur -waarbij de temperatuur langzaam op- en afgebouwd wordt- gevolgd door nog eens een kwartier op de trilbank. Deze ‘shake and bake’ kan in de zogenaamde ‘Highly Accelerated Stress Screening (HASS) versneld gebeuren.
Hier volgen temperatuursveranderingen elkaar heel snel op. Bovendien worden die gecombineerd met trillingsproeven.. Zo schuift het eindproduct naar final testing, verpakking en… de wereld.
