ENGINEERINGNET.BE - Deze array van vijftig telescopen gaat indirect de gammastraling meten van fotonen die de atmosfeer binnendringen en daar een wolk van voornamelijk elektronen genereren die met bijna de lichtsnelheid bewegen. Deze elektronen stralen daardoor een blauwachtig licht uit: Cherenkov-straling.
De telescopen van de Cherenkov Telescope Array (CTA) registreren deze nanoseconde-flitsen van blauw licht en meten de richting waarin de elektronenwolk beweegt.
Door dezelfde flits met meerdere telescopen te detecteren is beter te bepalen in welke richting de elektronwolk beweegt, waardoor ook de richting van het oorspronkelijke gamma-foton beter bepaald kan worden.
Gammastralingsbronnen zijn onder andere jets, aangedreven door zwarte gaten, supernovaresten en neutronensterren, maar wellicht ook de samensmeltende neutronensterren die zwaartekrachtgolven veroorzaken. Ook zware donkere-materiedeeltjes kunnen gammastraling veroorzaken.
CTA is een Europees project met internationale partners zoals de VS, Japan en Australië. Nederlandse astronomen zijn al langer bij de wetenschappelijke plannen van CTA betrokken.
Deelnemen aan het waarneemprogramma van CTA vereist echter dat je als land ook bijdraagt aan de constructie. De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek stelt nu 1,5 miljoen euro beschikbaar hiervoor.
Het Nederlandse project wordt geleid vanuit de UvA, in samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen en het daar gevestigde NOVA-lab, dat gespecialiseerd is in het ontwikkelen en bouwen van astronomische detectoren in serieproductie.
Dit NOVA-team bouwt de detectoren voor de telescopen die de CTA in staat stellen om gammastraling van zeer hoge energieën te meten, van 10-100 tera-elektronvolt (TeV).
De straling zelf wordt veroorzaakt door elektronen en protonen die een factor 10 meer energie hebben, 100-1000 TeV. Ter vergelijking: de LHC op CERN produceert protonen met energieën van 6,5 TeV.
