Herkomst van zandkorrels bepalen met luminescentie techniek

ENGINEERINGNET.BE - Een begraven zandkorrel bouwt een lichtsignaal op door de aanwezigheid van een lage dosis radioactieve omgevingsstraling die van nature voorkomt. Het luminescentiesignaal in de zandkorrel komt vrij zodra er licht van buiten bijkomt.

Daarom is het belangrijk dat er geen licht bijkomt, totdat de monsters naar Wageningen gebracht worden voor analyse in het Netherlands Center for Luminescence dating (NCL).

In het laboratorium wordt de begraven zandkorrel voor het eerst weer blootgesteld aan licht. Daar komt het luminescentie signaal bij vrij. Door te meten hoeveel licht er vrijkomt, kunnen wetenschappers inschatten wanneer de zandkorrel begraven is.

Dit geeft informatie over de leeftijd van een aardwerk. Promovenda Anna-Maartje de Boer gebruikt deze techniek om de spreiding van zandsuppletie in de Waddenzee te achterhalen.

“In 2018 is in de getijdendelta tussen Terschelling en Ameland 5 miljoen m3 zand aangevoerd als onderdeel van een groter zandsuppletieprogramma om de kustlijn te beschermen."

"We gebruiken luminescentie techniek, in combinatie met modellen, om de verspreiding van de suppletie in kaart te brengen en te begrijpen welke fysieke en ecologische effecten dit heeft op het kustsysteem. Hierin werken we samen met TU Delft en het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee.”

De camera die gebruikt wordt om zandkorrels te analyseren, is speciaal voor dit project aangeschaft. Deze maakt beelden van het licht dat uitgezonden wordt door maximaal 100 zandkorrels per meetdisc.

Software analyseert deze beelden en haalt hier een bepaalde waarde uit. Op deze manier kunnen wetenschappers sneller en nauwkeuriger in kaart brengen wanneer een zandkorrel voor het laatst licht gezien heeft en uit welke populatie de zandkorrel komt.

“We zijn continu bezig om de methode en techniek achter luminescentie verder te ontwikkelen, aldus De Boer. "De nieuwe camera geeft ons ook de mogelijkheid om thermoluminescentie signalen per zandkorrel te bestuderen; dit luminescentie signaal wordt niet door licht maar door temperatuur gereset.”

Op de foto boven: NCL laboratoriummanager Alice Versendaal (links) en promovenda Anna-Maartje de Boer installeren de camera.