ENGINEERINGNET.BE - In het Frans heeft men het over het système de combat aérien du futur (SCAF). In het Engels over het Future Combat Air System (FCAS). Het project, dat naast een vliegtuig o.a. ook drones omvat, wordt op meer dan 100 miljard euro geschat en zou oorspronkelijk tegen 2040 de eerste toestellen in de lucht willen krijgen.
Dit Europese defensieproject werd in 2017 gelanceerd. In 2019 kwamen de Spanjaarden erbij. Na een raamcontract in februari 2021 tussen Fransen en Duitsers voor de eerste demonstrator fase 1A, bereikten de drie partnerlanden eind augustus 2021 een akkoord over gedetailleerde voorstudies, goed voor 3,6 miljard euro. Een eerste prototype zou dan in 2025 gebouwd worden en in 2027 testvliegen. Dat wordt ondertussen wellicht 2028. De eerste toestellen zouden vanaf 2040 opgeleverd kunnen worden…
Maar een degelijke of aanvaardbare taakverdeling voor de industriële partners -Dassault Aviation en Airbus- bleef uit over het eigenlijke gevechtsvliegtuig, de New Generation Fighter (NGF). In Frankrijk moet het vanaf 2040 de Rafale vervangen (die door Dassault gebouwd is), in Duitsland en Spanje de Eurofighter Typhoon-toestellen (waarbij vooral Airbus betrokken is).
Het jongste akkoord kwam er nu na lang getouwtrek en intense onderhandelingen maar ook na het opmerkelijke afblazen door de Franse president Macron vorige maand van het traditionele Frans-Duitse regeringsoverleg. Het ging over energie, Europese solidariteit én defensie, lees nieuwe gevechtsvliegtuigen. Nu blijkt echter de kogel door de kerk. Het Franse Dassault is projectleider maar de samenwerking in het project zal ‘op gelijke voet’ verlopen.
Het hele programma betreft meerdere systemen. Naast het eigenlijke gevechtsvliegtuig gaat het ook om AI, stealth- en wapensystemen en zwermen drones die allemaal met elkaar verbonden zijn in een ‘strijdwolk’ die verschillende militaire componenten (grond, zee, lucht,… ruimte) en hun inbreng in operaties omvat.
Het programma kent meerdere pijlers, elk met een eigen lead. Voor de NGF is Dassault Aviation dus lead. EUMET (een joint venture van het Franse SAE -Safran- en het Duitse MTU) leidt de ontwikkelingen van de motor met het Spaanse ITP als partner. Airbus leidt de pijler Remote Carriers/Man Unmanned Teaming en de ‘strijdwolk’-pijler. Andere pijlers zijn simulatielabs, sensoren (geleid door het Spaanse INDRA, met Thales en FCMS als partners) en verhullingstechnieken (het Spaanse ADS SAU als lead).
ACHTERGORND
De kosten van dit gevechtsvliegtuig van de “zesde generatie” zijn van die aard dat geen enkel land het alleen aan kan. Maar dat betekent nog niet dat alle interne rivaliteit is afgezworen. Zo zijn er nog wel gezamenlijke Frans-Duitse defensieprogramma’s onderweg gestrand.
Begin dit jaar werd de lead voor Eurodrone -een gezamenlijk programma van Duitsland, Frankrijk, Italië en Spanje- voor de bouw van een op afstand bestuurd vliegtuig dat op middelhoogte gedurende langere tijd verkennings- en bewakingsvluchten kan uitvoeren- toegewezen aan Airbus. Oplevering is voorzien voor 2028.
Even was er ook sprake van dat België, zelfs nadat het voor de Amerikaanse F-35 besliste, zou toetreden tot het SCAF-programma maar wat daarvan aan is… koffiedik kijken. Onlangs kochten ook de Duitsers Amerikaanse F-35 gevechtsvliegtuigen. Duitsland ziet die eerder als nucleair platform voor Amerikaanse kernwapens in NAVO’s ontradingsstrategie. Maar tegelijk geeft Duitsland SCAF prioriteit in zijn defensiestrategie. Dat is eveneens het geval met de nieuwe gevechtstank of Main Ground Combat System (MGCS) waar KNDS -waarin het Duitse KMW en het Franse Nexter- en het Duitse Rheinmetall wedijveren. De MGCS-tank zou rond 2035 in dienst gaan. België ziet daar trouwens ook nog toekomst in.
Hoe dan ook, SCAF is niet het enige programma voor een nieuw, zesde generatie gevechtsvliegtuig. Het heeft een rechtstreekse concurrent aan het Britse Tempest-programma met BAE Systems en Italië waarin ook Zweden betrokken is. Het Tempest-programma zette ook een samenwerking met Japan op. Eind juli werd aangekondigd dat binnen de vijf jaar een eerste pre-prototype van Tempest de lucht zou ingaan. Het eigenlijke toestel wordt verwacht rond 2035. Die komt er dus eerder aan dan het Frans-Duits-Spaans programma.
Om een en ander wat verwarrender te maken gebruiken de Britten voor Tempest hetzelfde acroniem als het Frans-Duitse initiatief. Daarom zou men voortaan het Engelse acroniem FCAS voor Tempest reserveren en het Franse acroniem -SCAF- voor…SCAF.
