ENGINEERINGNET.BE - De Extremely Large Telescope (ELT) van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht is in aanbouw op Cerro Armazones in de Atacama-woestijn in het noorden van Chili. De telescoop wordt met een spiegel-middellijn van 39 meter de grootste optische-infraroodtelescoop ter wereld, en start naar verwachting in 2028.
De ELT gaat aardachtige planeten rond andere sterren opsporen en onderzoeken, en levert bijdragen aan de kosmologie, het onderzoek aan sterren in de Melkweg en daarbuiten, zwarte gaten, de evolutie van verre sterrenstelsels, tot aan de allereerste sterrenstelsels in het zeer jonge heelal van slechts 380.000 jaar na de oerknal.
Er zijn nu drie instrumenten in verschillende stadia van ontwikkeling: METIS, MOSAIC en EPICS. METIS is een midinfrarood-instrument waarvan NOVA de internationale projectleider is. NOVA is de alliantie van sterrenkundige instituten van de universiteiten van Amsterdam, Groningen, Leiden en Nijmegen.
Het definitieve ontwerp is onlangs goedgekeurd en wordt een van de eerste operationele instrumenten van de ELT. Een deel van de subsidie dient voor de bouw van het instrument. METIS wordt onder meer ontwikkeld om aardachtige planeten op te sporen, en bestaat uit een camera en een spectrograaf.
MOSAIC is een multi-objectspectrograaf, die de enorme lichtsterkte en scherpte van de ELT zal gebruiken om honderden sterren en sterrenstelsels tegelijkertijd waar te nemen, en daar gedetailleerde spectra van te maken in zichtbaar en nabij-infrarood licht. NOVA levert hiervoor in samenwerking met een instituut in Duitsland twee visuele spectrografen.
NOVA ontwikkelt ook technologie voor EPICS, een instrument dat pas halverwege de jaren 2030 gebouwd zal worden. EPICS zal aardachtige planeten bij andere sterren in detail kunnen bestuderen. Hiervoor wordt een technologieontwikkelingsprogramma opgestart.
METIS is complementair aan de James Webb Space Telescope, en kan dankzij de grotere scherpte planeten veel dichterbij de ster waarnemen. Zowel Webb als METIS kijkt in het infrarood naar verhoudingsgewijs warme planeten. Later zal EPICS koelere planeten kunnen zien door het sterlicht dat ze reflecteren.
De ontwikkeling en bouw van de instrumenten vindt voor een groot deel plaats bij de NOVA Optische-Infrarood-instrumentatiegroep in Dwingeloo. Een team van 25 specialisten werkt aan de instrumenten.
