ENGINEERINGNET.BE - Hoogleraar urban economics Hans Koster van de Nederlandse Vrije Universiteit onderzocht samen met hoogleraar macro-economie Daron Acemoglu van het MIT en universitair docent Ceren Ozgen van de University of Birmingham data van Nederlandse bedrijven en werknemers.
‘Industriële robots zijn autonome machines die worden gebruikt in fabrieken om dingen te produceren’, zegt Koster. ‘Die robots vervangen bepaalde taken die mensen uitvoeren. Het maakt de arbeidsmarkt efficiënter, waardoor mensen meer tijd en geld overhouden voor leuke dingen. Maar zijn die effecten voor alle groepen werknemers het zelfde?'
'Onze verwachting was dat de mensen die taken doen die door robots worden overgenomen er last van hebben, en dat andere mensen er voordeel van hebben omdat die robots complementair zijn aan werkzaamheden die ze al verrichten.’
Die verwachting is uitgekomen. Koster: ‘We hebben gebruik gemaakt van Nederlandse microdata die werknemers volgen over de tijd. We hebben gekeken naar hun loonontwikkeling over de tijd, hun kansen om meer uren te werken en hun kansen om werkeloos te worden. We kunnen daarbij onderscheid maken tussen werknemers die taken doen die met robots te maken hebben, en mensen die taken doen die direct door robots worden vervangen.'
'Dan vinden we inderdaad dat mensen die vervangbare taken vervullen te maken krijgen met een relatieve loondaling en iets minder werkuren. Mensen die niet direct door robots worden vervangen, hebben er juist voordeel van. Die zien hun loon stijgen en werken iets meer uren.’
Er zijn verschillende voorbeelden van mensen die er voordeel bij hebben. Koster: ‘Je kunt denken aan de meer IT-achtige banen, mensen die meer werk hebben omdat ze die robots in de gaten moeten houden. Het kan ook zo zijn dat robots processen sneller maken, waardoor verderop in het productieproces, bijvoorbeeld in de administratie, er meer werk ontstaat.’
Het onderzoek levert volgens Koster nieuwe inzichten op over ongelijkheid op de arbeidsmarkt. ‘Mede-onderzoeker Acemoglu bestudeert al jaren de diverse gevolgen van automatisering. Economen hebben soms de neiging om te denken dat alle automatisering goed is. Wij willen daar een duidelijke nuancering in aanbrengen. Er zitten wel degelijk nadelen aan.'
'Vaak voor een groep op de arbeidsmarkt die het toch al moeilijk heeft. De mensen die vervangbare taken verrichten zijn meestal de laag opgeleide en laagbetaalde werknemers. Het vergroot daardoor de ongelijkheid op de arbeidsmarkt. Dit geldt overigens voor industriële robots. Voor andere sectoren kan dat weer anders zijn.’
