ENGINEERINGNET.BE - Bliksem is een zeer krachtige ontlading van honderden tot duizenden megajoules tussen positieve en negatieve delen van de elektrisch geladen lucht. Vaak in of tussen wolken, maar ook tussen wolken en de aarde. Die laatste variant is het gevaarlijkst voor mens en dier.
Onderzoek is tot nu toe vooral gedaan door meteorologen die natuurlijke bliksem onderzoeken, door bijvoorbeeld in de wolken metingen te verrichten of door met satellieten te kijken.
Nijdam wil juist laboratoriumexperimenten opbouwen en zo specifieke omstandigheden creëren om bliksemverschijnselen te begrijpen.
“De nummer één vraag in bliksemonderzoek is nog steeds: hoe wordt bliksem geïnitieerd, dus wanneer ontstaat de allereerste vonk?”, zegt universitair hoofddocent Sander Nijdam.
Twee andere vragen die hij wil beantwoorden, draaien om hoe bliksem zich door de lucht voortplant en waarom bliksem vaak gepaard gaat met röntgenstralen en gammastralen.
Hiertoe bouwt hij met collega-onderzoeker Tom Huiskamp van TU Eindhoven een groot ontladingsvat van zo’n 2x2x2 meter.
Nijdam: “Het initiëren van bliksem binnen onweerswolken omvat een complex, maar nog niet begrepen samenspel tussen elektrische velden, ijsdeeltjes, ladingen en kosmische stralen."
"Ik zal ijsachtige deeltjes door variërende elektrische velden laten vallen in de nieuwe ontladingskamer en observeren wanneer ontladingen ontstaan en wanneer ze sterk genoeg zijn om bliksem te initiëren.”
Hij noemt de experimenten ook uniek omdat vanwege de grote ontladingskamer er een zeer gecontroleerde atmosfeer te maken is, iets wat bij natuurlijke bliksem nu juist niet kan.
De uitkomsten van zijn testen zijn volgens Nijdam voor veel sectoren interessant. Bijvoorbeeld voor ingenieurs op het gebied van hoogspanningstechniek. Zij kunnen het gebruiken om hun apparaten te verbeteren.
Nijdam heeft voor dit onderzoek een beurs van 2,5 miljoen euro ontvangen van de European Research Council. Hiermee kan hij de komende vijf jaar met drie promovendi aan de slag.
Het ontladingsvat is waarschijnlijk in de zomer van 2025 klaar om er experimenten mee uit te voeren.
