ENGINEERINGNET.BE - De techniek zorgt er voor het eerst voor dat sterrenkundigen scherpe radiobeelden van het heelal kunnen maken op frequenties tussen 16 tot 30 MHz.
Tot nu toe werd altijd gedacht dat dit onmogelijk was, omdat de ionosfeer op zo'n 80 kilometer boven de aarde de waarnemingen op deze frequenties stoort.
De onderzoekers gebruikten de LOFAR-telescoop in de Nederlandse provincie Drenthe. Die is op dit moment een van de beste radiotelescopen ter wereld voor lage frequenties.
Om hun techniek te testen, bestudeerden ze een aantal clusters van sterrenstelsels die tot nu toe alleen in detail op hogere frequenties bekeken konden worden.
Dankzij de nieuwe beelden blijkt dat de radiostraling van deze clusters niet gelijkmatig over het hele cluster verdeeld is, maar dat er sprake is van een vlekkenpatroon. "Het is alsof je voor het eerst een bril opzet en niet meer wazig ziet," zegt onderzoeksleider Christian Groeneveld van de Nederlandse Universiteit Leiden.
Aanleiding van het onderzoek naar de nieuwe techniek was dat er op de hoge frequenties, rond de 150 MHz de laatste jaren al veel verbeteringen in de kalibratie waren doorgevoerd.
"We hoopten dat we deze techniek ook naar lagere frequenties, onder de 30 MHz, konden doortrekken," zegt Reinout van Weeren van Universiteit Leiden, die het idee bedacht. "Dat is gelukt."
Op dit moment verwerken de onderzoekers meer gegevens zodat ze de hele noordelijke hemel in kaart kunnen brengen op de lage frequenties. Met de nieuwe methode bestudeerden ze al plasma's van oude uitbarstingen van zwarte gaten.
Volgens de onderzoekers maakt de nieuwe kalibratietechniek het ook mogelijk om verschijnselen te bestuderen die eerst verborgen waren. Het is misschien mogelijk om exoplaneten te ontdekken die om kleine sterren draaien. Groeneveld: "Er is natuurlijk ook kans dat we iets onverwachts ontdekken."
Partners in het onderzoek zijn het Engelse SKA Observatory, het Italiaanse Istituto di Radioastronomia en de Duitse Hamburger Sternwarte.
