Ontwerp METIS-instrument voor de Extremely Large Telescope definitief

De Europese Zuidelijke Sterrenwacht heeft groen licht gegeven voor de productie, onder Nederlandse leiding, van alle onderdelen voor het eerste instrument van de Extremely Large Telescope (ELT).

Trefwoorden: #instrument, #ruimte, #telescoop, #waarneming

Lees verder

Nieuws

( Foto: ESO/METIS consortium/L. Calçada )

ENGINEERINGNET.BE -METIS is ontworpen om waarnemingen te doen in het mid-infrarood. Daarmee is het instrument bij uitstek geschikt om koude of in stof gehulde objecten te bestuderen.

Waar hete objecten van duizenden graden, zoals de zon, vooral zichtbaar licht uitstralen, stralen koudere objecten, zoals planeten of stofwolken, vooral in het midden-infrarood.

Door licht in dit golflengtegebied te analyseren, onderzoekt METIS hoe de vorming van sterren en planeten in wolken van gas en stof verloopt, en kan het instrument door het stof in de centra van sterrenstelsels heen kijken om hun superzware zwarte gaten te bestuderen.

Verder levert METIS bijdragen aan de zoektocht naar leefbare exoplaneten, door kleine, rotsachtige exoplaneten waar te nemen en de temperatuur, het weer en de chemische samenstelling van hun atmosferen te analyseren.

METIS is een geavanceerd drie-in-één instrument. Het heeft een camera om beelden van de hemel vast te leggen, een spectrograaf om licht te splitsen in diverse kleuren of golflengten, en een adaptieve optische module die, in samenwerking met de telescoopspiegels van de ELT, storende turbulenties in de aardatmosfeer kan corrigeren.

Het complete instrument zit verpakt in een cryostaat, die zijn temperatuur op minus 230 graden Celsius of nog lager houdt, zodat zijn eigen warmte de infraroodmetingen niet kan verstoren.

Het ontwerpproces neemt bij zulke grote, complexe en geavanceerde instrumenten jaren in beslag. METIS bereikte de eerste mijlpaal bij de voorlopige ontwerpevaluatie in 2020, waarna eind 2022 het ontwerp van de belangrijkste componenten van het instrument werd afgerond.

Nu ook de definitieve ontwerpfase is voltooid, kan het consortium de productiefase van alle onderdelen van het instrument voortzetten, waarna het bouwen, assembleren en testen van het instrument uiteindelijk volgt.

Het METIS-consortium wordt geleid door de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA). Zij bouwen het centrale optische systeem bij hun faciliteit in Dwingeloo. Ook speelt NOVA een cruciale rol in alle optische en mechanische aspecten van het instrument.

De fabricage van de onderdelen is al begonnen. Over een paar jaar wordt METIS in Leiden geïntegreerd met de subsystemen die andere partners leveren. In 2028 moet het instrument klaar zijn voor verscheping naar Chili, waar dan het bouwen van de telescoop ook gereed is.

Partners in het METIS-consortium zijn onder meer KU Leuven, Universiteit Luik, het Duitse Max-Planck-Institut für Astronomie, ETH Zürich, University of Michigan (VS) en de Academia Sinica Institute of Astronomy and Astrophysics (Taiwan).