ENGINEERINGNET.BE - Multipel myeloom, ofwel de ziekte van Kahler, is een bloedkanker die ontstaat in het beenmerg. Daarbij gaat een bepaald type witte bloedcel, de plasmacel, ongeremd delen.
De helft van de patiënten met deze ziekte reageert zo goed op behandeling dat de ziekte daarna niet meer te meten is in het bloed. Maar de ziekte komt bijna altijd terug.
Om te bepalen wanneer de ziekte terugkeert, is de standaard test een meting op een biopt uit het beenmerg. Dat is een invasieve methode, die daarom niet regelmatig is uit te voeren.
Daarbij is de uitslag niet helemaal betrouwbaar. Die is namelijk afhankelijk van waar je prikt, omdat de ziekte niet overal in het beenmerg zit. Er bestaat ook een bloedtest, maar die is veel minder gevoelig. Daarmee zie je pas dat de kanker terug is wanneer het aantal kankercellen al hoog is.
Radboudumc en Erasmus MC ontwikkelden daarom een nieuwe bloedtest die duizend keer gevoeliger is dan de huidige bloedtest.
Zij laten in een studie met veertig patiënten zien dat ze met hun test al een jaar eerder kunnen aantonen dat het aantal kankercellen weer toeneemt, vergeleken met de huidige standaard bloedtest. Voor de nieuwe bepaling is minder dan een druppel bloed nodig.
‘Patiënten bij wie de ziekte niet meer meetbaar is na de behandeling, zitten vaak jarenlang in onzekerheid’, zegt Hans Jacobs, Medisch Immunoloog. ‘Met de nieuwe bloedtest kun je veel beter monitoren, dat geeft duidelijkheid.'
'Als de huidige bloedtest terugkeer van kanker aantoont, is het aantal kankercellen alweer hoog en wordt een andere therapie ingezet. Met de nieuwe test zien we de stijging van kankercellen veel eerder. Misschien kun je daardoor de therapie sneller en beter afstemmen op de situatie van de patiënt, maar dat moeten we nog onderzoeken.’
De nieuwe bloedtest is gebaseerd op de meting van antilichamen gemaakt door plasmacellen, die een grote rol spelen in de afweer. Bij multipel myeloom gaat één van die cellen ongeremd delen. Zo ontstaat een groot aantal plasmacellen met allemaal dezelfde antilichamen. Die worden gemeten met de nieuwe test.
Er is een slimme manier ontwikkeld waardoor de ontwikkeling van testen nog maar vijf dagen duurt. Ook maakten de onderzoekers met het bedrijf Bruker nieuwe software die de meting kan bijsturen. Daardoor pikt de test nog sneller signalen van tumorcellen op.
De nieuwe test is nog niet beschikbaar in de kliniek. ‘Daarvoor hebben we eerst ISO-certificering nodig’, zegt hoogleraar Personalized Healthcare Alain van Gool. ‘We willen daar de komende jaren aan werken. Tot die tijd voeren we deze test alleen uit in klinische studies.’
In de tussentijd kijken de onderzoekers of hun methode ook betrouwbaar werkt als mensen thuis een druppeltje bloed afnemen met een vingerprik. Patiënten hoeven dan niet meer naar het ziekenhuis te komen voor bloedafname, wat een volgende stap in de reeks innovaties zou zijn.
