ENGINEERINGNET.BE - In België krijgt 3-5% van de kankerpatiënten de diagnose Cancer of Unknown Primary (CUP): er zijn uitzaaiingen gevonden, maar de oorspronkelijke locatie van de kanker is onbekend.
Bij een groot deel van de patiënten kan er, ondanks uitvoerig pathologisch onderzoek van het uitgezaaide weefselstuk, geen diagnose gesteld worden.
Dat maakt het voor artsen erg moeilijk om het ziekteverloop te voorspellen en een geschikte behandeling voor te schrijven. Daardoor leeft slechts 15% van de patiënten langer dan een jaar na diagnose.
Recent ontwikkelden onderzoekers aan het VIB-UGent Centrum voor Medische Biotechnologie samen UGent en UZ Gent een nieuwe bloedtest om de oorsprong van CUP-tumoren te achterhalen. In parallel is door UAntwerpen en het UZA een weefseltest ontwikkeld om de CUP-oorsprong te achterhalen.
Beide onderzoeksgroepen hebben een methode ontwikkeld om DNA-methylatie te analyseren bij CUP-patiënten. Methylatiepatronen zijn unieke vingerafdrukken in het DNA van elke tumor en herleidbaar naar het orgaan waaruit de tumor ontstaan is.
De Gentse onderzoekers hebben de test werkbaar gemaakt op bloed, de Antwerpse onderzoekers op weefsel: twee verschillende aanpakken met elk hun voor- en nadelen.
In een proof-of-concept studie testten de Gentse onderzoekers de methode op diverse bloed- en weefselstalen van patiënten in behandeling in UZ Gent.
Dit toont aan dat de nieuwe aanpak een belangrijke aanvulling kan zijn op de huidige diagnostische middelen. De methode vereist slechts een minimale hoeveelheid DNA, is goedkoper dan bestaande alternatieven, en kan breed worden toegepast op verschillende soorten stalen.
Katleen De Preter, VIB-UGent Centrum voor Medische Biotechnologie: “Bij ruim 75% van de patiënten kon onze bloedtest succesvol de oorsprong van de tumor identificeren.”
UAntwerpen en het UZA hebben op vergelijkbare wijze aangetoond dat hun methode nauwkeurig is in het bepalen van het oorspronkelijke weefsel van de tumor op basis van het methylatieprofiel.
De Gentse en Antwerpse onderzoekers brengen nu hun expertise samen om een test te ontwikkelen die met bloed en weefsel de oorsprong van CUP-tumoren met hoge zekerheid kan aantonen.
Ook het Universitair Medisch Centrum Groningen uit Nederland, dat veel expertise heeft in moleculaire diagnose van CUP, werkt hieraan mee.
Een belangrijk onderdeel van het project, dat opgestart wordt in november 2024, is de uitrol van een gevalideerde DNA-methylatietest in klinische centra in Vlaanderen en Nederland.
De onderzoekers werken hiervoor samen met Missie Tumor Onbekend, de Nederlandse patiëntenorganisatie voor CUP-patiënten.
Met hun steun worden patiënten, behandelaars en pathologen bereikt om meer zichtbaarheid te creëren voor deze kankers, de test kenbaar te maken bij clinici en zo het aantal CUP-diagnoses te verminderen.
