ENGINEERINGNET.BE - Dat is een spin-off van de KU Leuven, met als eerste product Hypermat, een vlasvezel non-woven halffabricaat voor composietmaterialen.
In 2022 bevestigde een onderzoeksproject met levenscyclusanalyse dat de CO2-uitstoot naargelang de toepassing met 50 tot 80% kan dalen wanneer glas- of koolstofvezel wordt vervangen door vlasvezels. Dergelijke toepassingen zijn kofferpanelen in auto's, wanden van caravans en boten tot cockpitpanelen van vliegtuigen en andere lichtgewichttoepassingen.
"De voordelen van natuurvezelcomposieten zijn aangetoond in uiteenlopende toepassingen. Maar in de praktijk blijft het gebruik ervan vaak beperkt tot prototypes en kleine series, niet alleen door de technische uitdagingen, maar vooral door de kosten," zegt Koolen.
"Ik ben ervan overtuigd dat Biofibix kan doorbreken naar volumetoepassingen en we een nieuw marktsegment kunnen creëren met hoogwaardige vlasvezel non-wovens. Onze technologie maakt het mogelijk om een hoogwaardige natuurvezelversterking te produceren met een kostenefficiënt proces."
"Bij het uitvoeren van consultancy-opdrachten merkte ik bij mijn contactpersonen een groeiend enthousiasme voor natuurvezelcomposieten. Dat was ook duidelijk door de groei van het Natural Fibre Village op JEC, de vakbeurs voor composietmaterialen in Parijs."
Lichtgewicht
Mechanische proeven wezen uit dat Hypermat beter presteert dan glasvezelversterkingen wat betreft specifieke buigstijfheid en trillingsdemping. Composietpanelen met Hypermat zijn, met behoud van mechanische eigenschappen, tot 25% lichter dan composieten met glasmatten en quasi-isotrope composietmaterialen met glasvezelversterking. Daarbij verbetert de inwendige demping, tot mogelijk de verdubbeling van de verliesfactor. Bij gebruik in de transportsector is een groter batterijbereik of lager brandstofverbruik mogelijk door het lagere gewicht."
"Een lager gewicht is een typisch argument om voor vezelversterkte composieten te kiezen. In de transportsector, maar ook in de bouw, doordat lichte (prefab) structuren makkelijker hanteerbaar zijn. Andere belangrijke beslissingscriteria bij de keuze voor composieten zijn de vormvrijheid en lage onderhoudskosten." Koolen wijst ook op de hoge dempingscapaciteit. "Die verbetert het gebruikerscomfort en de veiligheid."
De vezelbehandeling vormde de technologische basis van Biofibix. "Door in de natuurvezel de polaire eindgroepen te vervangen door een geoptimaliseerde samenstelling van polymeren, kunnen we de vochtbestendigheid verbeteren zonder de structuur van de vlasvezel aan te tasten. Vlas is in vergelijking gevoeliger voor vocht. Onze verbetering van de vochtbestendigheid kan in bepaalde toepassingen de levensduur verlengen.
Daarna hebben we deze technologie uitgediept, zodat we nu de harsopname, de binding tussen vezels en matrix en tot een zekere hoogte de brandbestendigheid kunnen aanpassen naarmate de noden van de afnemer."
Nabij teeltzones
"De vlasvezel-biomassa wordt nu binnen een straal van 150 kilometer van de teeltzone omgezet in een eindproduct," zegt Koolen. Dat kan natuurlijk evolueren naargelang de evolutie van de markt. "Maar sowieso bevinden de belangrijkste teeltzones voor vlas zich in België, Zuid-Nederland en Noord-Frankrijk. Samen zijn deze gebieden goed voor 75% van de wereldwijde vlasproductie. De sector reageerde via het Algemeen Belgisch Vlasverbond enthousiast op mijn initiatief voor een nieuwe toepassing."
Concreet ging Koolen hiervoor – met financiële steun van Vlaio – in zee met vlasteler Stijn Vanacker (Vanacker Rumbeke). "Stijn is medestichter van Biofibix. Dit zorgt voor een sterke band met de traditionele Belgische vlasteelt en -nijverheid en toegang tot lokaal geteeld en hoogwaardig basismateriaal. Stijn brengt de zakelijke, operationele en logistieke ervaring in die ik zelf vanuit mijn academische achtergrond niet heb."
De vlasnijverheid is wel traditioneel, maar in tegenstelling tot heel wat andere traditionele sectoren, geen sector in moeilijkheden. "Recent explodeerde de vraag naar vlas, vooral die naar linnen in de textielindustrie. Hoewel de markt zich nu stabiliseert, staat de aanvoer van vlas regelmatig onder druk. Daarom is het erg belangrijk om dicht aan de bron te zitten. België is een ideale plek om een vlasbedrijf te starten door het grote netwerk aan telers en vezelverwerkende bedrijven."
Productie
"De productie van Hypermat ging pas in de loop van 2024 van start. "De afnemers komen uit diverse sectoren. Momenteel ligt onze focus op lichtgewicht panelen voor de boten en caravans, op de bouwsector en op sportartikelen zoals padel rackets. Samen met een Duitse klant hebben we een lichtgewicht paneel voor boten ontwikkeld, op basis van onze mat.
Onze technologie wordt ook al gebruikt in de productie van voorgeïmpregneerde vezels, wat de betrokken klant kon vertalen in lagere productiekosten. Verder hebben we samen met de Brusselse startup Composites 53 een pickleball racket – een 'Amerikaanse' padel – ontwikkeld. Zijn dempingseigenschappen moeten het spelgevoel verbeteren. De fieldtesting is nu volop bezig."
Toekomstplannen
Met de huidige machines en productiepartners kan Biofibix momenteel tot 1 ton Hypermat per dag produceren. "De technologische basis is er, maar we houden ons team nog klein, met volledige focus op marktontwikkeling. Als leverancier doorlopen we samen met potentiële klanten steeds een ontwikkelingstraject, om alle commerciële en technische vereisten af te vinken.
Wanneer de eerste serieproducten opgeleverd zijn, zullen we verder investeren in productiefaciliteiten. Op middellange termijn willen we uitgroeien tot marktleider in het segment hoogwaardige vlas- en hennepvezel non-wovens. Daarvoor zullen we een team van 25 tot 30 mensen nodig hebben."
Hennep
"Ook naar hennepvezel is er veel vraag. Wanneer hennep wordt geteeld met een plantdichtheid bij oogst van meer dan 150 plantjes per vierkante meter kan het worden verwerkt met de machines voor vlasverwerking. Dan zijn de stengels voldoende fijn. Dergelijke hennepvezels hebben mechanische eigenschappen en fijnheid die deze vlas van benaderen. Daardoor zijn ze bruikbaar voor gelijkaardige toepassingen," geeft Gilles Koolen mee.
