ENGINEERINGNET.BE - Een groot deel van het eiwit in tomatenblad bestaat uit Rubisco.
Dat is een belangrijk enzym voor fotosynthese: het helpt de plant om CO2 uit de lucht vast te leggen. In het ideale geval kun je van dit eiwit een voedingsbron maken dat lijkt op tofu.
"Maar zover zijn we nog niet," aldus promovenda Marietheres Kleuter van de Wageningse universiteit. "In onze proeven bleef het gewonnen eiwit groen door het bladgroen. Dat is niet ideaal, want mensen zijn niet gewend aan groen eiwit. Maar als je het gebruikt in bijvoorbeeld shakes of als voedingssupplement, hoeft die kleur geen bezwaar te zijn.”
Kleuter: “Een ander belangrijk obstakel is dat de celwanden in het blad een fysieke barrière vormen, zodat het moeilijk is om het eiwit eruit te halen. Ook verandert de samenstelling van de celwanden als het blad ouder wordt. Dan ligt de opbrengst aan gewonnen eiwitten veel lager.”
Er zijn meer redenen waarom je eiwitten het beste uit jong tomatenblad kunt halen. Naarmate het blad ouder wordt, breken de eiwitten af tot kleinere moleculen, zogenaamde peptiden. Dit komt door enzymen die eiwitten afbreken, de zogeheten proteases.
“In onze proeven hebben we twee genen uitgeschakeld die zorgen voor de aanmaak van die proteases,” vertelt Kleuter. “De afbraak van eiwitten werd zo wel afgeremd, maar niet tot het einde van de groeiperiode.”
Dit was het startpunt voor een uitgebreid onderzoek naar hoe eiwitten in tomatenblad worden opgebouwd en weer afgebroken. Dat gebeurde via een zogenoemde proteomics-analyse.
Daaruit bleek dat nog veel meer genen een rol spelen bij het eiwitgehalte en de mogelijkheid om dat eiwit te winnen.
Dit zijn belangrijke inzichten voor veredelaars. Zij kunnen bij het veredelen van nieuwe tomatenrassen nu gerichter zoeken naar eigenschappen die ervoor zorgen dat het eiwitgehalte hoog blijft, ook als het blad ouder wordt. Dat is belangrijk, want jong blad is hard nodig voor fotosynthese en groei van de tomaten zelf.
Het onderzoek van Kleuter sluit aan bij breder werk binnen Wageningen University & Research om nieuwe bronnen van plantaardig eiwit te vinden. Zulke eiwitgewassen zijn nodig, omdat de wereldbevolking blijft groeien en het huidige gebruik van dierlijke eiwitten niet houdbaar is.
Een goed voorbeeld is eendenkroos. Onder de naam waterlinzen is dit gewas inmiddels door de EU goedgekeurd als voedsel en eiwitbron. Hier ging jaren onderzoek van deze universiteit aan vooraf.
“Er lopen ook onderzoeken naar hoe goed eiwitten uit bestaande rassen en varianten van land- en tuinbouwgewassen in de praktijk te winnen zijn, bijvoorbeeld bij suikerbieten”, aldus Kleuter.
