ENGINEERINGNET.BE - VUB-onderzoekers Valérie-Anne Bleyen en Olivier Braet voerden een studie uit in samenwerking met Boek.be in het kader van het project ‘Uitgeverij van de Toekomst’.
Ze is wereldwijd een van de eerste die nagaat in hoeverre lezers bereid zijn te betalen voor het digitale boek, en of ze daartoe überhaupt bereid zijn.
Een van de bevindingen is dat de markt van tablets en e-readers begint te verzadigen. 63% van de Vlamingen leest enkel papieren boeken. 35 % van de Vlaamse lezers lezen op dit moment digitaal. Zo bezit 55 % van de ondervraagden een tablet.
20 % is in het bezit van een e-reader. De tablet wordt vooral bovengehaald voor het digitale lezen van kranten en tijdschriften en om nieuws en actualiteit te volgen. Voor boeken daarentegen gaat de voorkeur bijna exclusief naar de e-reader. Slechts 3% leest uitsluitend digitaal. De meesten (32%) combineren digitaal en papier. Digitale veellezers komen bijna niet voor.
Opvallend is dat papieren boeken in rond de 90% van de gevallen worden verkregen als geschenk. Een digitaal boek blijkt geen ideaal cadeau omdat mensen nu eenmaal graag een tastbaar cadeau geven. Het papieren boek blijft aantrekken omdat het een item is dat men graag verzamelt of omdat het rondsnuisteren in een boekenmiddel als aangenaam wordt ervaren.
Uit de studie blijkt verder dat het digitale boek in Vlaanderen het papieren boek niet kannibaliseert maar veeleer substitueert. Zo blijkt slechts 5 % van de digitale lezers totaal geen papieren boeken meer te kopen sinds ze digitaal lezen. En 4 op 10 digitale lezers beweren dat hun koopgedrag niet gewijzigd is sinds de digitalisering.
Er werd in de bevraging ook gepeild naar de manier waarop lezers het liefst zouden betalen voor digitale boeken. De betaling per download is het meest verkozen betaalmodel (35%). Gratis boeken met reclame worden geprefereerd door 10% van de bevraagden.
Een abonnementsformule à la Spotify wordt door 12% van de steekproef gesmaakt als meest geliefde betaalformule. Tenslotte zou 15% van de respondenten geïnteresseerd zijn in het uitlenen/huren van digitale boeken.
De betalingsbereidheid voor een digitaal boek dat in haar papieren vorm in de boekhandel €19 zou kosten, heeft een optimale prijsvork tussen €7 en €10 voor een gewone digitale kopie, en een optimale prijsvork tussen €9 en €11,5 voor een digitale versie verrijkt met allerlei audio, video of hyperlinks (maar géén games of Facebook). Met andere woorden lezers zijn bereid niet meer dan de helft te betalen voor een elektronische versie van hun boek.
Zoals in andere cultuurindustrieën zal de digitalisering een negatieve impact hebben op de omzet en winstcijfers van boekenuitgevers. Anderzijds mogen de boekenuitgevers zich gelukkig prijzen dat het stukverkoopmodel nog steeds als het meest gewenste wordt aangeduid door de meeste lezers—een luxe waar de online nieuwsmedia of de muziekindustrie veel minder van kunnen genieten.
Er zit nog rek in de markt van het digitale boek zolang nog niet iedereen in bezit is van een tablet of e-reader. Maar digitaal lezers zijn geen veellezers en kopen over het algemeen minder boeken en willen er minder voor betalen.
Dus op vlak van marktevolutie schetst de studie geen erg positief beeld voor de uitgevers.
