Heelal dijt sneller uit dan gedacht

Een internationaal team van astronomen, met onder meer het Duitse Max Planck Institute for Astrophysics, heeft een nieuwe, hogere waarde gemeten voor de snelheid waarmee het heelal uitdijt.

Trefwoorden: #achtergrondstraling, #heelal, #Hubble-constante, #Max Planck Institute for Astrophysics, #sterrenstelsel

Lees verder

research

( Foto: © Max Planck Institute for Astrophysics )

ENGINEERINGNET.BE - De afstand tussen sterrenstelsels neemt toe sinds de oerknal van 13,8 miljard jaar geleden, doordat de ruimte uitdijt. Hoe verder een sterrenstelsel is verwijderd, hoe groter de snelheid waarmee het van ons af beweegt.

De Hubble-constante is de verhouding tussen de snelheid en de afstand. Voor sterrenkundigen is dit een essentiële eenheid om nauwkeurig afstanden in het universum te bepalen.

Die afstanden zijn weer belangrijk om in te schatten hoe helder of groot objecten zijn, wat sterrenkundigen helpt te begrijpen hoe het heelal zich heeft ontwikkeld.

Nu geven de verschillende manieren om de waarde van de Hubble-constante te meten, andere uitkomsten. Deze waarde wordt weergegeven in kilometer per seconde per megaparsec (3,3 miljoen lichtjaar).

De meest nauwkeurige bepaling is gemaakt door analyse van de kosmische achtergrondstraling. Dat gebeurde door de WMAP-missie, die een waarde van 71 km/s per megaparsec gaf, en met de Planck-missie, die uitkwam op ongeveer 67.

Dit kleine verschil maakt onderzoek aan details van de oorsprong en ontwikkeling van het heelal toch lastig. Andere technieken, gebaseerd op metingen aan supernova’s, leveren iets hogere waarden op.

In het nieuwe onderzoek werd gekeken hoe de zwaartekracht van twee verschillende sterrenstelsels het licht van objecten die erachter liggen afbuigt.

De stelsels werken als een zwaartekrachtlens. Via slimme rekenmethoden wisten zij de diameter van deze ‘lenzen’ te achterhalen. Hiermee konden zij de afstand tot beide lenzen nauwkeurig berekenen.

Dit leverde een nieuwe waarde op voor de Hubble-constante van 82 +/- 8 km/s per megaparsec, wat erop wijst dat het heelal sneller uitdijt dan werd aangenomen.

De onzekerheid in de schatting is toe te schrijven aan statistische onzekerheid, omdat twee zwaartekrachtlenzen zijn gebruikt. De onderzoekers gaan nu meer 'lenzen' inzetten.

Het resultaat lijkt te bevestigen dat er een systematisch verschil is tussen de waarde van de Hubble-constante per gehanteerde methode. Dit laat zien dat we de natuurkunde van het vroege heelal nog niet goed begrijpen.