Zwaartekracht: grote onbekende krijgt vorm

Op grotere schaal, die van lichtjaren en sterrenstelsels, zijn de zwaartekrachtswetten van Newton en Einstein niet toereikend. Maar de zoektocht naar nieuwe verklaringen is in volle gang.

Trefwoorden: #computersimulatie, #donkere materie, #Einstein, #energie, #fysici, #fysici, #MOND, #Newton, #oerknal, #sterrenstelsel, #theoretisch natuurkundige, #universum, #UUtrecht, #zonnestelsel, #zwaartekracht

Lees verder

research

( Foto: © NASA, ESA, J. Mack, and J. Madrid et al. )

ENGINEERINGNET.BE - De meest aanvaarde theorie is die van de donkere materie en de donkere energie. Grote hoeveelheden van deze onzichtbare grootheden trekken sterrenstelsels uit elkaar. Met die toevoeging kloppen natuurkundige modellen weer. Maar experimenteel bewijs voor het bestaan ervan blijft tot nog toe uit. En daarom denken wetenschappers verder.

In de jaren tachtig ontwikkelde de Israelische natuurkundige Milgrom een tweede theorie die in het kort heet: MOND. MOdified Newtonian Dynamics: ‘aangepaste newtoniaanse dynamica’. Deze zegt dat zwaartekracht zich anders gedraagt bij een hele lage versnelling, een traagheid zoals in ons zonnestelsel niet voorkomt.

Je denkt: een schildpad is toch redelijk traag? Maar dat wordt hier niet bedoeld. De aarde trekt met 9,81 m/s aan deze schildpad. Dat is van nul naar honderd kilometer per uur in drie seconden: toch redelijk snel.

Echte lage acceleratie komt alleen voor op hele grote schaal. Het zou de bewegingen van de sterrenstelsels kunnen verklaren. Ook deze hypothese heeft nog geen écht bewijs.

Maar begin februari startten een groep prominente fysici een nieuwe computersimulatie van de MOND-theorie. Giga gaswolken zoals ze er kort na de oerknal uit zouden hebben gezien waren het startpunt, zónder aanwezigheid van donkere materie en energie.

Alle deeltjes kregen wetten toegeschreven volgens het MOND-model. Hierna zou de simulatie bewijzen of er als gevolg een universum ontstaat zoals wij die kennen. En inderdaad, er ontstonden realistische sterrenstelsels in de simulatie.

Dat is zeker een stapje richting bewijs, zeggen deskundigen. Met dezelfde simulatie worden nu andere experimenten uitgevoerd om meer zekerheid te krijgen.

Theoretisch natuurkundige Erik Verlinde (UvA) opperde tien jaar geleden een derde theorie voor de zwaartekracht. Zijn theorie schudde de internationale natuurkundewereld op en wordt nog steeds fel bediscussieerd.

De zwaartekracht, zegt Verlinde, is helemaal geen fundamentele kracht: zwaartekracht verrijst uit informatie. En een oerknal heeft nooit plaatsgevonden. Verlinde legt dit uit in de video hieronder.