Trillingsvrije koeling voor de Einstein Telescoop

Met kennis over geavanceerde koeltechnieken gaat de Nederlandse UTwente een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de Einstein Telescoop, de toekomstige Europese detector van zwaartekrachtgolven.

Trefwoorden: #Einstein, #telescoop, #UTwente

Lees verder

research

( Foto: UTwente )

ENGINEERINGNET.BE - De Einstein Telescoop krijgt haast onvoorstelbare proporties: hij heeft de vorm van een driehoek waarvan de zijden tien kilometer lange buizen zijn, op 250 meter onder de grond.

Op de hoekpunten staan meettorens die laserbundels uitzenden en reflecteren. De kleinste rimpeling, veroorzaakt door een zwaartekrachtgolf, beïnvloedt de laserbundel al.

De precisie-spiegels die het laserlicht weerkaatsen, worden afgekoeld tot nabij het absolute nulpunt. Het is de kunst om een koeltechniek te gebruiken die zelf geen trilling veroorzaakt.

Daar komt de expertise bij kijken van UTwente: vergelijkbare extreme eisen waren van toepassing in een project voor het European Space Agency, waarvoor de groep onderzoek heeft gedaan.

Daarom is op de campus van UTwente, in het Hogedruklab, een schaalmodel van een van de vacuüm meettorens geplaatst. Het is circa 3 meter in doorsnee en 2,5 meter hoog. De uiteindelijke ondergrondse versie zal zeker 20 meter hoog zijn om de spiegels trillingsvrij te kunnen ophangen.

Bij de Universiteit Maastricht is een schaalmodel van de hele Einstein Telescoop gebouwd, de ETPathfinder. Niet om al zwaartekrachtgolven te meten, maar om ervaring op te doen met de gevoelige meettechniek en de randvoorwaarden.

De Nederlands-Belgisch-Duitse grensregio is ook kandidaat voor de locatie van de Einstein Telescoop. De onderzoekers van UTwente zullen nauw samenwerken met collega’s in Maastricht en het NIKHEF, het nationaal instituut voor subatomaire fysica in Nederland.

De groep Energy, Materials and Systems van UTwente heeft veel ervaring met koeling en supergeleiding voor grote projecten. Zo zit er veel kennis vanuit de groep in de deeltjesversnellers van CERN in Genève en in de fusiereactor ITER in Cadarache.

In 2018 is ook een innovatief type windmolen succesvol getest aan de Deense kust, met een supergeleidende – en dus ook sterk afgekoelde – rotor waaraan de groep heeft meegewerkt.