Download het artikel in 
De Stichting Samenwerken Voor Veiligheid (SSVV) in Nederland kon of wilde de certificaten niet ongeldig verklaren, maar plaatste een waarschuwing op zijn website. Toch is de materie prangend, vooral omdat deze 1.500 Duitse VCA/SCC-persoonscertificaten ook in België en Nederland geldig zijn. De hoofdredacties van Maintenance Magazine en zijn Nederlandse evenknie Maintenance in Processing vonden Managing Director Eugène Hillen van SSVV bereid tot een exclusief interview: “De TÜV speelt misschien niet altijd de rol die ze zouden moeten of kunnen spelen, maar waaraan dat ligt weet ik ook niet. Wie wil, kan een klacht neerleggen.”
Geen ongeval, geen letsel en geen verzuim. Veilig naar huis staat bij bonafide bedrijven hoog in het vaandel. Ze hechten veel belang aan kennis van de veiligheidsvoorschriften en veilige werkwijzen. Helaas volstaat dat niet altijd. Ondanks een batterij aan voorzorgsmaatregelen moeten veel ondernemingen vandaag vaststellen dat frauderen met VCA-diploma’s schering en inslag is. In de minst gesofisticeerde vorm gaat het om amateuristisch in elkaar gegooide documenten, het resultaat van wat knip- en plakwerk. “Hoewel dit natuurlijk niet goed te praten valt, is dit nog te overzien. Veel rampzaliger is de georganiseerde kant van de arbeidsmarktfraude waarmee ze af te rekenen krijgen”, stelt Eugène Hillen, Managing Director van de in Den Haag gevestigde Stichting Samenwerken Voor Veiligheid (SSVV). “Met regelmaat wordt er op malafide bedrijven gestoten die zelf voor hun werknemers valse VCA-diploma’s hebben geregeld. Een andere vorm is fraude tijdens het examen. Er zijn voorbeelden bekend van afluisterapparatuur in zalen waar VCA-examens werden afgenomen. Zo is er vorig jaar bijvoorbeeld een opleidings- en adviesbureau betrapt op dergelijke frauduleuze activiteiten. De betreffende instelling - die ook instond voor de veiligheidsopleidingen - zag onder meer kans om de examenruimte technisch zodanig in te richten dat het mogelijk was om het examenproces te manipuleren. Dat heeft geleid tot het uitreiken van diploma’s zonder dat geborgd was dat de kandidaat de feitelijke kennis beheerste. Een en ander is aan het licht gekomen door de nauwe samenwerking van verschillende instanties. Tegen de betrokken instellingen werden maatregelen genomen en de gemanipuleerde en gefraudeerde diploma’s en certificaten werden geïdentificeerd en uit het ‘Centraal Diploma’-register gelicht.”
“Maar er zijn ook maatregelen genomen die de betrouwbaarheid van VCA-examinering nog verdergaand moeten waarborgen”, vervolgt hij. “Eén van die ingrepen betreft een feitelijke scheiding van opleiding en examinering. Dat wij streng toezien mag ook blijken uit het feit dat wij (nvdr: SVVV) vorig jaar meer dan 1.600 diploma’s ongeldig hebben verklaard. De betrokken examinandi werden wél in de gelegenheid gesteld om het examen over te doen. Tien kandidaten hebben daar positief op gereageerd.”
VCA-fraude en nieuwe regels
Onlangs werd de Maintenance-redactie getipt dat auditors van certificerende instellingen het heft in eigen hand hadden genomen en in onderlinge afspraak waren overeengekomen om althans in Nederland niet langer genoegen te nemen met de verklaring dat iemand, waarvan het diploma verlopen is, ‘in de nabije toekomst ingepland staat voor een VCA-herhalingscursus’. De achterliggende gedachte zou zijn dat er in de tien jaren dat een certificaat geldig is, méér dan voldoende tijd is om bij te scholen. Ook medewerkers die weken- en soms maandenlang zonder geldig VCA-diploma aan de slag zijn en dan op enkele weken voor de audit snel-snel bijgeschoold worden, zouden niet langer kunnen rekenen op een coulante houding van de auditors.
Eugène Hillen: “Ik heb veel vertrouwen in de toekomst van VCA, juist vanwege de maatregelen die we genomen hebben en nog zullen nemen om alle mogelijke vormen van manipulatie tegen te gaan. Zo staat, bijvoorbeeld, de SSVV het niet meer toe dat VCA-examens plaatsvinden op locaties van commerciële opleidingsorganisaties. Maar wat nog het allerbelangrijkste is: de betrokken exameninstellingen hebben onderling als het ware een gedragscode afgesproken, die uitaard in de lijn ligt van de eisen en voorwaarden waaraan ze moeten voldoen om erkend te kunnen worden. Collega’s weten meer van elkaar. Als blijkt dat één van die collega’s ‘buiten het potje pist’, wordt deze daarop aangesproken, en bij niet onverwijlde verbetering aan de organisatie voorgedragen voor maatregelen. Een slecht opererende collega is nu eenmaal ook slecht voor het imago van alle andere collega’s.”
Exit papieren diploma’s
“Per jaar leggen ongeveer 180.000 mensen een VCA-examen af. Tot op heden worden er nog steeds schriftelijke diploma’s uitgereikt. Eind vorig jaar zijn we in Nederland gestart met een regelgeving die er moet toe leiden dat er straks geen hard copy diploma’s meer worden uitgereikt. Hopelijk eind dit jaar al, anders zeker volgend jaar. Examinandi zullen elektronisch verwittigd worden of ze geslaagd zijn of niet. Bedrijven kunnen dat controleren in het centrale diplomaregister. Op die wijze schakelen we toch al de schriftelijke vervalsingen uit. Nogmaals, als ik naar de toekomst kijkt, ben ik zeer hoopvol gestemd. Als ik naar het verleden kijk, stemt mij dat droef, maar, we hebben er veel uit geleerd. Maar blijven herhalen wat in het verleden is fout gegaan - hoe spijtig dit ook is - brengt niets op. Trouwens, daarmee is niet alleen veiligheid niet gediend, het maakt ook de betrokken partijen onzeker, en dat moeten we zeker vermijden”.
1.500 valse SCC-certificaten
Toch zijn de 1.500 ontdekte Duitse SCC-certificaten die ook vervalst dan wel valselijk zijn opgemaakt (en die ook 10 jaar geldig blijven), door het SSVV niet ongeldig verklaard. De stichting beperkte zich tot het plaatsen van een waarschuwing op zijn website. Dat roept alvast vragen op, want logischerwijze zou je verwachten dat SSVV, als eigenaar van het systeem in Nederland, niet gelukkig is met deze gang van zaken en actie onderneemt om de veiligheid te waarborgen. Dat gebeurde dus niet. Is er sprake van - al dan niet bewuste - laksheid? De vraag wordt nog prangender doordat er sinds 1 januari 2012 een intrinsieke gelijkwaardigheid is, nu de nieuwe SCC-certificaten uitgereikt worden op basis van gelijkwaardige examens in Duitsland en Nederland. Plaatste SSVV tenminste nog een waarschuwing op zijn site, aan Duitse zijde wordt niet thuis gegeven en is er helemaal géén actie ondernomen. Dat zet de geloofwaardigheid van het hele VCA/SCC-gebeuren op het spel. Want, ook al worden er dan geen examens meer door Duitse certificatie-instellingen in Nederland afgenomen, dat betekent nog niet dat er geen medewerkers met SCC-certificaten uit die periode op bouwprojecten in Nederland (of België) aan de slag zijn.
Ook bij het ongeval in Sluiskil bijvoorbeeld, waar twee doden vielen, ging het om mensen die beschikten over Duitse SCC-certificaten. Voor zover bekend ging het hier niet om valselijk opgemaakte certificaten, maar wel SCC-certificaten waarvan overigens ook SSVV stelt dat het bedrijfsleven ze beter niet kan aanvaarden, omdat de inhoud en uitvoering ervan niet (voldoende) geborgd zijn.
Eugène Hillen: “Wat Duitsland betreft berichtte de SSVV onlangs dat het van mening is dat de Duitse persoonscertificaten Basisveiligheid VCA en VOL-VCA onvoldoende waarborgen bieden voor de veiligheid van medewerkers die werkzaam zijn in Nederland. Grote risico’s worden in dat verband gelopen, aangezien de examinering in Duitsland ter zake van B-VCA en VOL-VCA zowel inhoudelijk als organisatorisch de vereiste kwaliteit ontbeert. Niet alleen is het examen zelf zeer beperkt, ook de examenstof betreffende de Duitse wet- en regelgeving is voor een groot deel anders dan de Nederlandse. Tevens is de goede gang van zaken tijdens de examens onvoldoende gewaarborgd doordat er geen sprake is van operationeel toezicht. Op basis van deze overwegingen is de SSVV van mening dat werknemers minder goed op de hoogte zijn van eventuele gevaren op de werkvloer, wat tot onwenselijke situaties zou kunnen leiden. Gelukkig is hier vanaf 1 januari 2012 verandering ingekomen. Duitsland moet nog wel een inhaalbeweging maken, maar na overleg is men daar bereid om de examinering aan te passen naar de Nederlandse (en Belgische) normen. Echter zolang deze aanpassing niet volledig is doorgevoerd, adviseren wij om operationele medewerkers, die in het bezit zijn van voornoemde Duitse persoonscertificaten, op de kortst mogelijke termijn, eventueel na een korte aanvullende opleiding, een examen te laten afleggen, georganiseerd door één van de erkende Nederlandse of Belgische exameninstellingen. Ook aan de Duitse route hebben wij een eind gemaakt. Duitse certificatie-instellingen kunnen in Nederland geen Duitse examens meer afnemen.”
“Rommel opruimen”
Eugène Hillen: “Zo goed als mogelijk is, ruimen we de rommel van het verleden op en gaan door met ons opbouwende werk. Ook met Duitsland zijn goede afspraken gemaakt, die niet alleen mij, maar ook de voorzitter van de SSVV en het CCvD-VCA zeer hoopvol stemmen. We zijn ons volledig bewust van onze verantwoordelijkheid ten opzichte van de maatschappij én aanvaarden die ook. Echter, wie zijn wij om te zeggen dat er vanaf nu geen valse (Duitse) diploma’s meer in omloop zijn. Wat wel waar is, is dat Duitsland vroeger een gebrekkige regelgeving had die, normaal gezien, nu moet zijn bijgewerkt. Indien gewenst kunnen wij of andere betrokkenen ook naar het DAkkS (Deutsche AkkreditierungsStelle) stappen en een klacht neerleggen tegen bijvoorbeeld de TÜV of andere verantwoordelijken. De TÜV speelt misschien niet altijd de rol die ze zouden moeten of kunnen spelen, maar waaraan dat ligt weet ik ook niet.” << (foto’s: Exxon, Click Software)
door Hubert Lahaut, hoofdredacteur Maintenance Magazine (België) met de medewerking van Henriette Van Norel, hoofdredactrice Maintenance in Processing (Nederland)
VCA / SCC?
De persoonscertificaten betreffende Basisveiligheid VCA en Veiligheid voor Operationeel Leidinggevenden VCA, verstrekt door TÜV NORD (Duitsland) en voorzien van het TgA/SCC (Trägergemeinschaft fur Akkreditierung/Sicherheits Certificat Contractoren) logo, op basis van een licentie van TgA, zijn geldig in Nederland en België, respectievelijk kunnen in beide landen worden erkend in het licht van de tussen Duitsland, België en Nederland gesloten overeenkomst aangaande wederzijdse erkenning van elkaars VCA/SCC-kwalificaties. In geval van twijfel aan de geldigheid/echtheid van een individueel SCC-certificaat kan men steeds rechtstreeks contact opnemen met TÜV NORD in Essen.
In Duitsland verkregen persoonscertificaten, voorzien van de voorgeschreven gegevens alsmede van het VCA/SCC logo, zijn ook in België en Nederland geldig indien deze zijn verstrekt aan operationele medewerkers van Duitse SCC- gecertificeerde bedrijven die in België en/of Nederland werkzaamheden verrichten.
Is er sprake van personen die niet werkzaam zijn voor een Duits SCC-gecertificeerd bedrijf, maar die wel in het bezit zijn van een Duits SCC-persoonscertificaat, voorzien van de voorgeschreven gegevens alsmede van het VCA/SCC-logo, dan kunnen deze personen in Duitsland in SCC-verband werkzaam zijn, echter niet in België of Nederland, aangezien de kennis van deze personen niet is afgestemd op het daadwerkelijk werkzaam zijn in beide landen, onder andere vanwege de uiteenlopende wetgeving op arbogebied in betreffende landen. <<
