Download het artikel in 
We werken allemaal met onze handen, en als het fout gaat zijn het dan ook heel vaak de handen die als eerste gekwetst raken. Daarom zijn aangepaste werkhandschoenen absoluut noodzakelijk. Armen en handen zijn binnen het arbeidsproces belangrijke en onmisbare werktuigen. En daar moeten we bijzonder zuinig op zijn.
Handen zijn bij sommige gereedschappen, omstandigheden en/of stoffen waarmee wordt gewerkt extra kwetsbaar. De juiste veiligheidshandschoenen helpen bij de noodzakelijke handbescherming. Wetende dat 70% onder ons de verkeerde handschoenen gebruikt, is het belangrijk om in functie van de aanwezige gevaren de juiste handschoenen te kiezen. Een goede risico-inventarisatie en -evaluatie is daarom van belang.
“Bij de keuze van handschoenen is het belangrijk om te weten dat alleen al het gebruik van handschoenen ook klachten kan veroorzaken. Dit kan bijvoorbeeld komen door beperkte ventilatie in de handschoen, waardoor de huid niet kan ademen. Maar ook bepaalde stoffen in het materiaal van de handschoenen kunnen voor klachten zorgen. Denk daarbij aan latex, maïsmeel, nitrosaminen en weekmakers. Specialistisch advies voor de aanschaf en het gebruik van veiligheidshandschoenen kan noodzakelijk zijn”. Aan het woord zijn Werner Heintz en Wouter Piepers, respectievelijk Sr. Vice President & Regional Director EMEA en Global Director of Communications bij Ansell.
Soorten en normen
Werner Heintz: “Goede handbescherming is een veilige gedachte als u voor uw werk wel wat extra zekerheid kunt gebruiken. Je kunt geen taak bedenken of onze handen komen er aan te pas. Voorwerpen opnemen en dragen, sorteren en verpakken, gereedschappen hanteren. Zonder onze handen en hun verbluffende mogelijkheden zou dit onmogelijk zijn. In Europa lopen mensen jaarlijks ongeveer vier miljoen verwondingen op met telkens meer dan drie dagen werkonbekwaamheid. Aangezien meer dan 1,5 miljoen (38%) hiervan handverwondingen zijn, is het belang van afdoende handbescherming duidelijk. Toch staan bepaalde arbeiders er steeds minder bij stil hoe waardevol hun handen zijn. Ze werken zonder handbescherming of zonder gepaste bescherming en lopen het risico gewond te raken.”
Handschoenen bestaan in verschillende soorten en maten. Belangrijk, want de juiste maat van de handschoen verhoogt het draagcomfort, de flexibiliteit, de vingergevoeligheid en dus ook de veiligheid en het rendement. “De wet bepaalt dat elk type bedrijfskledij aan bepaalde veiligheidsnormen moet voldoen. Meestal worden die normen aangegeven met EN gevolgd door een cijfer, wat betekent dat de norm in alle lidstaten van de EU dezelfde is. Producten die een EN-norm dragen zijn uitvoerig getest en voldoen aan alle basiseisen die de kwaliteit van het product moeten garanderen. Bij het selecteren van een werkhandschoen moet rekening gehouden worden met verschillende factoren: de aard van het risico, het vereiste vingergevoeligheidsniveau, de levensduur, en uiteraard de maat. Zo zijn er handschoenen voor algemeen gebruik, snijbestendige handschoenen, chemisch bestendige handschoenen, handschoenen ter bescherming tegen kou, tegen hitte, tegen elektriciteit, tegen vibratie, handschoenen voor productbescherming, enz.”, aldus Werner Heintz.
Drie categorieën
Veiligheidshandschoenen zijn op basis van de ernst van het gevaar in te delen in drie categorieën:
Categorie 1: handschoenen van eenvoudig ontwerp. Bescherming tegen minimale risico’s.
Categorie 2: handschoen van intermediair ontwerp. Bescherming tegen middelzware risico’s (o.a. mechanische risico’s of snijbestendige risico’s, … ).
Categorie 3: handschoen van complex ontwerp. Bestemd voor het voorkomen van dodelijke risico’s of voor risico’s die ernstige en onomkeerbare schade aan de gezondheid kunnen veroorzaken en waarvan de ontwerper aanneemt dat de gebruiker de acute effecten niet tijdig kan waarnemen. Hiertoe behoren de meeste chemisch bestendige handschoenen en bijvoorbeeld de handschoenen die beschermen tegen grote hitte en tegen elektriciteit.
Wouter Piepers: “Daarnaast moeten veiligheidshandschoenen minimaal aan de volgende eisen voldoen: ze moeten een doeltreffende bescherming bieden tegen datgene waarvoor ze bedoeld zijn. Bij verschillende risico’s gelden verschillende eisen; ze moeten ergonomisch verantwoord zijn. Dit betekent onder meer dat voor de verschillende medewerkers in het bedrijf verschillende maten handschoenen nodig kunnen zijn; ze moeten voorzien zijn van een CE-markering. En voor wat ons land betreft, moeten ze voorzien zijn van een Nederlandstalige, Franstalige en Duitstalige gebruiksaanwijzing.”
Technologieën
Zoals reeds aangehaald kunnen tijdens het arbeidsproces handen aan allerlei risico’s blootstaan. Risico’s van mechanische aard zoals schaven, snijden, scheuren en perforeren. De gevaren van elektriciteit, chemicaliën of micro-organismen, maar ook van hitte en koude. Geen wonder dat handletsel nog steeds het meest voorkomende letsel is.
Wouter Piepers: “Zelfs wanneer er zoveel mogelijk technische voorzieningen worden getroffen om de risico’s te verkleinen: handen zijn en blijven een kwetsbaar onderdeel binnen het gehele arbeidsproces. Dan is het dragen van doelmatige handschoenen de enige oplossing. Werner Heintz vervolgt: “Alleen een optimale combinatie van het voldoen aan technische specificaties en het voldoen aan de wensen van comfort en handelbaarheid, zorgt ervoor dat de handschoenen, zeker bij langdurig gebruik, ook daadwerkelijk gedragen worden. Alleen dan kan men handletsel daadwerkelijk terugdringen. Na inventarisatie van de risico’s zal een draagproef met enkele alternatieven dan ook vaak geadviseerd worden. In principe bestaat er voor elk risico een ander soort handbescherming. Daarom produceren wij handschoenen die beschermen tegen arbeidsrisico’s van mechanische, chemische, thermische of andere aard. Want zelfs de beste multifunctionele handschoenen hebben hun eigen specifieke producteigenschappen. Dat geldt ook voor handschoenen met specifieke eigenschappen zoals slijtvastheid, snijweerstand of soepelheid, …”
Enkele selectiecriteria
Het meest ingewikkelde deel van de handschoenenkeuze is om voor de gebruiker de juiste handschoen voor iedere specifieke toepassing te vinden, omdat de variëteit zo groot is.
Om tot deze keuze te komen, zijn de volgende punten van belang:
‘Voor welke gebruikssituatie wordt een handschoen gezocht en welk soort bescherming moet deze bieden?’
1. Handschoenen voor algemeen gebruik tegen mechanische risico’s
Welke mate van mechanische resistentie is nodig?
Slijtvastheid / Snijvastheid
Scheurbestendigheid
Perforatiebestendigheid
Het resultaat dat de handschoen tijdens een CE-test bereikt, kan aan de hand van de vier getallen onder het pictogram afgelezen worden. Hoe hoger het getal des te beter de bescherming op dit gebied op basis van testen uitgevoerd onder laboratoriumomstandigheden. Additioneel aan het beschermende karakter moet er met factoren rekening gehouden worden zoals: comfort voor de gebruiker, fijngevoeligheid, grip, werkefficiëntie, temperatuur, psychologische instelling en verdere invloeden bij de keuze van de beschermingshandschoen. De beste combinatie van alle factoren is normaliter de beste handschoen voor de gebruikssituatie.
2. Bescherming tegen chemicaliën
Alleen vloeistofresistente handschoenen met het betreffende EN374-pictogram kunnen bescherming tegen chemicaliën bieden. Daar er geen handschoen bestaat die tegen alle chemicaliën bestand is en ook andere invloeden afdekt, moet voor iedere chemische stof en gebruikssituatie de meest geschikte handschoen worden gekozen.
Volgende vragen moeten worden beantwoord:
Met welke chemische stoffen komt de handschoen in aanraking en welk handschoenmateriaal is daartegen het beste bestand? Zonder kennis van de chemicaliën is een aanbeveling niet mogelijk.
Hoe hoog is de concentratie?
Hoe lang is de contacttijd?
Welke andere factoren kunnen tijdens het gebruik de duurzaamheid negatief beïnvloeden? Bijvoorbeeld, bijzondere temperaturen zoals warmte of koude, mechanische invloeden of overige factoren, waarbij in de theoretische tests geen rekening mee gehouden kan worden.
Bij mechanische risico’s zijn handschoenen met draagweefsel het meest geschikt, daar mechanisch vaak beter bestand.
Welke lengte en dikte zijn noodzakelijk?
Moet de handschoen met katoen gesatineerd zijn?
Is de kleur belangrijk om bvb. onderscheid tussen verschillende afdelingen aan te geven?
3. Bescherming tegen temperatuur
Wanneer bescherming tegen warmte of koude geboden moet worden. Hoe hoog of laag is de temperatuur?
Is er sprake van direct contact met de temperatuur of wordt de handschoen gebruikt in een koude of warme omgeving?
Indien er sprake is van direct contact, hoe lang is dan de contacttijd?
Welke andere factoren zijn belangrijk zoals bvb. grip, fijngevoeligheid, moet de handschoen resistent zijn tegen vloeistof?
4. Bescherming van het product/wegwerphandschoenen
Productbescherming: welk soort product moet beschermd worden? levensmiddelen, elektronicaonderdelen, computeronderdelen?
Wat is het beste materiaal voor het product, de gebruiker en het milieu?
Vinyl handschoenen bieden goede bescherming tegen vetten, enkele oliesoorten en lichte chemicaliën, kunnen echter niet in verbinding met dierlijke vetten gebruikt worden. Milieuonvriendelijk.
Latex handschoenen bieden goede elasticiteit, zijn zeer fijngevoelig en makkelijk te verwijderen. Ze kunnen echter allergieën veroorzaken.
Nitril handschoenen zijn over het algemeen het beste materiaal voor wegwerphandschoenen. Ze bieden een goede bescherming, comfort en gebruiksvriendelijk maar zijn ook duurder dan andere materialen.
Gepoederd of ongepoederd? In de meeste gevallen is ongepoederd beter.
Hoe schoon moeten de handschoenen zijn?
Met welke voorschriften moet men rekening houden, bijvoorbeeld bij gebruik voor medische toepassingen?
En onze gesprekpartners besluiten: “Armbescherming en handbescherming is in de meeste bedrijfssectoren een must. Bij heel wat arbeidsomstandigheden is de natuurlijke bescherming van de huid immers lang niet voldoende en dus is de keuze van handschoenen die de juiste bescherming én het nodige comfort bieden, noodzakelijk. Een verkeerde keuze of fout gebruik van handschoenen creëert risico’s voor de veiligheid en gezondheid van de gebruiker. Daarom is het belangrijk de juiste handschoenen in te zetten. Echter, de keuze van beschermingshandschoenen en andere persoonlijke beschermingsuitrusting moet op de resultaten van de risicoanalyse van de werkplek zijn gebaseerd. De beschermingsuitrusting biedt geen onbegrensde bescherming tegen alles en nog wat. Daarom moet de gebruiker voor ingebruikname, in de situatie, testen of de gekozen handschoen bestand is tegen het werk dat hij moet uitvoeren. Indien hij rekening houdt met al deze punten, dan is hij optimaal beschermd.”
door Hubert Lahaut, Maintenance Magazine
