ENGINEERINGNET.BE - “Iedere gram die de ruimte in gaat, is kostbaar", aldus promovendus Niels Vertegaal van TU Eindhoven.
“Dus de vraag is hoe je een antenne kunt maken die groot is in de ruimte, maar klein en licht als het gelanceerd wordt.”
Vandaar het idee van Vertegaal om een opblaasbare antenne te maken. “In een vacuüm heb je maar een heel klein beetje lucht nodig om iets op te blazen.”
Om dat te testen trok hij met een prototype van de antenne naar Engeland, waar een bedrijf gespecialiseerd is in het uitvoeren en begeleiden van dit soort experimenten.
De antenne zit bij de ‘lancering’ verpakt in een kleine kubus van 10x10x10 centimeter. Daar zit een flinterdunne film in die uitklapt tot een oppervlakte van één vierkante meter. Op de film is een geleidende laag koper van 2 micrometer aangebracht, die fungeert als radio-ontvanger.
Het uitklappen gebeurt door de armen van de antenne vol te blazen met een minieme hoeveelheid perslucht, gevolgd door een kleine dosis CO2.
In een video waarin Vertegaal de antenne test in het elektronisch laboratorium van TU Eindhoven ziet het eruit als het opblazen van een ballon, waarvan langzaam maar zeker de uiteindelijke vorm zichtbaar wordt.
Als de weerballon op 20 kilometer hoogte komt, begint de antenne uit te klappen. Als het geheel tot boven de 30 kilometer stijgt en in steeds ijlere lucht komt, zal de ballon door het steeds grotere drukverschil opzwellen en uiteindelijk scheuren.
Een parachute brengt de apparatuur vervolgens veilig en zonder schade terug naar de aarde.
Tijdens het experiment blijkt dat de antenne weliswaar volledig uitklapt, maar later dan Vertegaal had verwacht. "Ik moet de data nog analyseren, maar ik heb wel al gezien dat de antenne heeft gewerkt", zegt hij een dag na de test. "Ik ben in ieder geval tevreden over hoe alles is gegaan."
Vertegaal wil met zijn experiment bewijzen dat het concept van een opblaasbare antenne werkt. “Ik hoop dat ruimtevaartmissies naar de maan dit idee gaan omarmen."
Er is een samenwerking, waarbij onder meer de Radboud Universiteit Nijmegen en TU Eindhoven betrokken zijn, die een voorstel wil indienen bij de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. Doel van het consortium is om een opblaasbare antenne te gebruiken als radiotelescoop op de achterkant van de maan.
“Met een antenne die achter de maan, vrij van storingen vanaf de aarde, ultra lage frequenties kan opvangen, verwachten we informatie op te vangen over het begin van het heelal”, aldus Vertegaal. Het gaat daarbij om zeer zwakke signalen die zo'n 14 miljard jaar oud zijn.
