ENGINEERINGNET.BE - De nieuwe masteropleiding aan de KU Leuven is uniek in Vlaanderen. Er bestond al een Engelstalige master-na-master AI en AI-opties in andere richtingen, maar deze opleiding is specifiek gericht op ingenieurs.
“De samenleving heeft steeds meer nood aan ingenieurs die AI niet enkel toepassen in complexe omgevingen, maar ook AI-technieken kunnen ontwikkelen”, duidt Jelle De Borger, communicatieverantwoordelijke aan de Faculteit Ingenieurswetenschappen van de KU Leuven.
“Een ingenieur moet AI niet blind gebruiken, maar het kaderen binnen een bredere systeemaanpak. Het is geen doel op zich, maar een krachtig hulpmiddel binnen een grotere puzzel.” Die typische ‘ingenieursaanpak’ is volgens haar het hart van de opleiding.
“Ingenieurs denken oplossingsgericht, vertrekken vanuit onder meer wiskunde, computerwetenschappen, fysica en chemie en vertalen die kennis naar toepassingen. Dat trekken we nu door naar AI. Het is geenopleiding toegepaste wiskunde, computerwetenschappen of elektronica maar rond de ingenieursaspecten van AI zelf.”
De nieuwe master speelt in op de brede toepasbaarheid van AI. Niet alleen in klassieke sectoren zoals bouw en mechanica, maar ook in logistiek, supply chain, gezondheidszorg en zelfs onderwijs. “We willen ingenieurs opleiden die in élk domein het verschil kunnen maken”, benadrukt De Borger.
“Daarom bevat de opleiding ook vakken rond ethiek, cognitie en filosofie. AI vraagt veel energie, het kan misbruikt worden en AI roept ook vragen op over privacy en machtsverhoudingen. Wij willen ingenieurs die die verantwoordelijkheid kunnen dragen. AI gaat niet alleen over technologie, maar ook over hoe je er bewust en kritisch mee omgaat. Daarom leren studenten niet alleen modellen bouwen, maar ook nadenken over maatschappelijke implicaties.”
De Borger benadrukt het belang van de menselijke blik. “Onze opleiding is onderzoeksgebaseerd. Veel professoren zijn zelf actief in cutting-edge AI-onderzoek en delen de kennis met buitenlandse professoren. Tegelijkertijd blijven we investeren in pedagogie, interactie en ethiek.” AI wordt niet alleen onderwezen in de nieuwe masteropleiding, maar sijpelt ook door in andere opleidingen aan de KU Leuven. “Niet altijd als apart vak”, stelt De Borger, “maar als tool: automatische transcripties, spraakherkenning, data-analyse… Studenten moeten AI kunnen gebruiken als versterking van hun werk, zonder kritiekloos te volgen wat het systeem zegt.”
Deze masteropleiding duurt twee jaar. Volgend academiejaar studeren de eerste studenten af. “De reacties zijn nu al positief. AI is geen hype meer, het is een structurele evolutie. Onze opleiding moet dus mee evolueren met de technologie én met de maatschappelijke noden.” Met de opleiding mikt de faculteit op een belangrijke niche. “Zeker gezien de geopolitieke situatie, krijgen we steeds met nieuwe uitdagingen te maken. Zo is het steeds moeilijker om na te gaan welke informatie echt en betrouwbaar is of niet.”
Momenteel zijn de eerste studenten bezig aan de initiële master. “Zijn zijn gestart als bachelor in de ingenieurswetenschappen en komen na deze opleiding terecht als AI-experten in hoogtechnologische bedrijven, onderzoeksinstellingen en universiteiten, in financiële en economische instellingen, bij de overheid, in start-ups en scale-ups, maar ook in de farmaceutische en biomedische wereld in onderzoek, ontwikkeling en consultancy.”
Internationaal rekruteren is een must
Senior manager Jülide Tunali bij het internationaal rekruteringskantoor Robert Walters, richt zich al 15 jaar op het invullen van strategische ingenieurs-
posities in Istanboel, maar ook Spanje, Italië, Frankrijk, Duitsland, en de afgelopen zeven jaar in België. Zij ziet dagelijks hoe fel de vraag stijgt naar profielen met kennis van AI, data-analyse en automatisering. “Er zijn gewoon te weinig mensen met de juiste skills. Zeker in domeinen als productie en supply chain zie je dat soms vijf bedrijven in één regio dezelfde profielen zoeken. Dan wordt het echt een strijd om talent”, vertelt ze.
“Industrie 4.0 is volop in opbouw, maar we hebben in België nog niet voldoende mensen om die vorm te geven. Ik kan rekruteren overal in de wereld, maar daarin zijn Belgische werkgevers vaak nog te traditioneel.” Zij roept dan ook dringend op om over de taal- en landsgrens heen te kijken. “Internationale profielen zijn vaak technisch sterk, maar botsen op taalgrenzen in België. Veel industriële bedrijven liggen niet in Brussel, Antwerpen of Gent, maar in kleinere steden of dorpen.
Daar is Nederlands nog altijd essentieel, en dat beperkt de instroom. België moet daar opener in worden, anders verliezen we talent. Onze productie verschuift naar landen waar het goedkoper produceren is en AI wordt gebruikt om de productie vanop afstand te controleren. Hoe gaan we dat probleem tackelen? Als AI groeit en we internationale kandidaten die dit kunnen transformeren blijven weigeren, dan gaan we de verkeerde kant op.”
Als een Zwitsers zakmes in de fabriek
Volgens Tunali leggen organisaties bij aanwerving nog te vaak de nadruk op harde criteria zoals talenkennis, vooral het Engels. Als je geen Engels spreekt, geraak je echter niet geïntegreerd in de digitale wereld. De ingenieur van morgen moet vooral interpersoonlijke capaciteiten hebben. Het menselijke kapitaal blijft prioriteit. Zonder mensen kunnen de cobots niet werken.
Sommige functies mogen dan verdwijnen omwille van AI, maar dat leidt niet tot werkloosheid. Het is zaak de functies in de organisatie te recycleren. Het is de taak van ingenieurs in het bedrijf om mensen anders in te zetten. Ook de cultuur, het DNA van het bedrijf, kan een robot niet overnemen. Je hebt een menselijke leider nodig om te inspireren en de fabriek te leiden, dat zullen robots niet doen.”
Hoewel AI ook de rekruteringswereld binnensluipt, blijft Tunali op haar hoede. “Sommige bedrijven experimenteren met AI-gestuurde sollicitatiegesprekken. Een van mijn kandidaten had zo’n gesprek met een robot, zonder menselijke feedback. Hij voelde zich niet gehoord. Dat werkt niet, zeker niet bij strategische profielen. AI kan processen versnellen, maar je mist het menselijke oordeel. Een recruiter ziet meer dan een CV: hij of zij voelt aan of iemand in een team past, of hij leiderschapspotentieel heeft. Dat blijft mensenwerk.”
Die ethische dimensie wordt in het werkveld steeds belangrijker, merkt Tunali op. “Bedrijven hebben nood aan mensen die verder kijken dan hun scherm. AI is niet neutraal. De ingenieur van morgen moet kunnen inschatten: wat bouwen we, waarom, en voor wie? Wat zijn de gevolgen als we het verkeerd doen? AI is een voertuig, geen bestemming. Het kan ons helpen, maar mag ons niet vervangen. Het gaat erom mensen te versterken, niet te verplaatsen. We willen ingenieurs die tegelijk een IT’er, communicator, projectmanager en analist zijn.
Zij zijn de Zwitserse zakmessen van de toekomst: breed inzetbaar, snel aanpassend, en mensgericht.” De soft skills worden volgens de headhunter steeds belangrijker. “Openheid voor andere culturen, flexibiliteit, communicatie – dat wordt bepalend. Techniek kan je leren, maar attitude moet in je zitten.”
