De verzekeraar meent dat er sprake is van een grove schuld van uwentwege. Kan de verzekeraar zijn tussenkomst weigeren?
De Verzekeringswet voorziet dat een verzekeraar zich van zijn tussenkomst kan bevrijden in een bepaald aantal gevallen, zoals opzet en grove schuld. Dit betekent dat de verzekeraar niet hoeft tussen te komen indien er opzet in het spel is. Wordt aldus een schadegeval met opzet tot stand gebracht, dan kan de verzekeraar niet tot tussenkomst verplicht worden. Met ‘opzet’ bedoelt men dat een handeling wordt gepleegd waarvan de gevolgen effectief bewust gewild werden (bijv. het moedwillig in brand steken van een bedrijf).
Verder dekt de verzekeraar de schade die veroorzaakt wordt door schuld, zelfs de grove schuld van de verzekeringsnemer, van de verzekerde of van de begunstigde. De verzekeraar kan zich echter van zijn verplichtingen bevrijden voor de gevallen van grove schuld die op uitdrukkelijke en beperkende wijze in de overeenkomst zijn bepaald.
Concreet houdt dit in dat de verzekeraar dus wel kan bepalen dat hij niet zal tussen komen bij grove schuld van de verzekeringsnemer, doch deze gevallen van “grove schuld” moeten duidelijk in de polis vermeld worden opdat ze als bevrijdingsgrond kunnen gebruikt worden.
Opdat er sprake kan zijn van 'grove schuld' is het noodzakelijk dat er in de eerste plaats moet kunnen vastgesteld worden dat de daad of de handeling een risicoverzwaring inhoudt en anderzijds moet de verzekerde weten dat (of hoort hij te weten dat) zijn daad of handeling de kans op de verwezenlijking van het risico vergrootte.
Deze twee elementen worden in de praktijk door de rechter beoordeeld.
Daarenboven is het ook zo dat de verzekeraar, opdat hij zich van zijn tussenkomst voor grove schuld wil ontdoen, ook nog aantoont dat er een oorzakelijk verband bestaat tussen de grove schuld en het schadegeval in kwestie. Slaagt hij erin om deze 'grove schuld' en het oorzakelijk verband te bewijzen, dan kan hij zich van zijn tussenkomst bevrijden.
Een voorbeeld uit de praktijk
André is bedrijfsleider van een groot schrijnwerkersbedrijf. Alle gebruikte machines zijn voorzien van de nodige beveiliging, maar op zekere dag loopt het toch nog mis! Wim, een werknemer van André, komt met zijn linkerhand tussen een schaafmachine te zitten en loopt hierbij ernstige verwondingen op.
De verzekeraar van André weigert de opgelopen schade van Wim te vergoeden omdat zij meent dat er een grove fout werd gemaakt, nl. het gebruik van de machine zonder dat de beveiliging werkte!
Door de aangestelde deskundige wordt vastgesteld dat het ongeval zich voordeed bij het opstarten van de machine op een ogenblik dat de schermbeveiliging verwijderd en overbrugd was!
De deskundige meende dat het tijdelijk verwijderen van de beveiliging niet met zich meebrengt dat de machine opnieuw kon in gebruik worden genomen zonder het terugplaatsen van de schermbeveiliging en het weghalen van de overbrugging. Het was door de afwezigheid van de schermbeveiliging dat het ongeval zich heeft voorgedaan.
De rechter beslist daarom dat bedrijfsleider André aansprakelijk moet gesteld worden voor dit ongeval.
De verzekeraar van André meent nu dat hij, omwille van André's fout, niet tot vergoeding kan gehouden worden. In zijn algemene polisvoorwaarden is duidelijk opgenomen dat hij zich als verzekeraar kan bevrijden voor schade die te wijten is aan een zware fout of een beroepsfout.
De rechter beslist dat de omschrijving van 'zware fout' in de polisvoorwaarden, niet beantwoordt aan de voorschriften van de Verzekeringswet, nl. dat de gevallen van grove schuld op een uitdrukkelijke en beperkende wijze in de overeenkomst moeten worden beschreven!
De rechter meent dat de bewoordingen van het bevrijdingsbeding, opgenomen in de polisvoorwaarden van de verzekeraar, te algemeen zijn en er dus niet op een nauwkeurige manier aangehaald wordt wanneer er sprake kan zijn van 'grove schuld'. De rechter beslist dat de verzekeraar gehouden is tot tussenkomst en hij dus alle nodige kosten moet vergoeden.
