Astronomen meten voor het eerst windkracht uit zwarte gaten

Gigantische zwarte gaten stoten straling en ultrasnelle winden uit. Ze blijken nu zo krachtig dat ze de ontwikkeling van sterrenstelsels afremmen.

Trefwoorden: #ESA, #NASA, #quasar, #quasar wind, #wind zwart gat, #zwarte gaten, #zwart gat

Lees verder

Nieuws

( Foto: NASA )

ENGINEERINGNET – Gigantische actieve zwarte gaten in het hart van sterrenstelsels stoten straling en ultrasnelle gaswolken of winden uit.

Röntgentelescopen van NASA en ESA hebben nu voor het eerst meer gegevens verzameld over deze winden. Deze blijken zo krachtig dat ze een invloed hebben op de ontwikkeling van een sterrenstelsel.

Sterrenkundigen hadden veronderstellingen over de winden uit zwarte gaten maar met behulp van de nucleaire telescopen van NASA (NuSTAR) en ESA (XMM-Newton) werden de winden uit PDS 456, een heel helder zwart gat meer dan 2 miljard lichtjaren verwijderd, voor het eerst in detail bestudeerd.

De waarnemingen tonen aan dat de winden uit de superzware zwarte gaten naar buiten gericht zijn en in alle richtingen blazen. Ze halen een snelheid van één derde de snelheid van het licht.

Eerder had men al wel gemerkt dat zwarte gaten winden van gas uitstoten maar men wist verder niet veel over dit fenomeen. De winden hebben meer energie per seconde dan het licht dat wordt afgegeven door een biljoen zonnen.

Deze ontdeking geeft voeding aan de theorie dat deze ultra-snelle winden sterk genoeg zijn om de ontwikkeling van nieuwe sterren in een sterrenstelsel af te remmen of onmogelijk te maken.

"We weten dat zwarte gaten in het centrum van sterrenstelsels zich voeden met materie en dit proces kan winden doen ontstaan. We veronderstellen dat deze winden de groei van sterrenstelsels reguleren," zegt Fiona Harrison van het California Institute of Technology (Caltech) in Pasadena. Zwarte gaten genereren quasar winden die röntgenstralen afgeven en zo ook materie wegnemen uit het sterrenstelsel.

Sterrenkundigen zijn enthousiast over de nieuwe mogelijkheden die een studie van PDS 456 met zich meebrengt.

"We kunnen nu de fyisca van deze belangrijke systemen in de ruimte bestuderen met een detail dat tot voorheen niet mogelijk was,” stelt Daniel Stern van NASA's Jet Propulsion Laboratory (JPL) in Pasadena.