ENGINEERINGNET.NL - Het herpes simplex virus, bekend als veroorzaker van de koortslip, is zo aangepast dat het deze aandoening niet meer kan veroorzaken. Maar het is wel in staat om kankercellen te doden.
Als het lokaal in een melanoom wordt gespoten, gaat het virus zich in de kankercellen vermenigvuldigen. Zodra de cel tjokvol virussen zit, spat deze uiteen en verspreiden de virussen zich naar de omliggende cellen.
In gezonde cellen kan het virus zich niet vermenigvuldigen. Het valt dus, heel selectief, alleen de kanker aan. Verder is er een eiwit bij het virus ingebouwd dat afweercellen aantrekt. Het idee hierachter is dat er lokaal een afweerreactie ontstaat waarbij het immuunsysteem de kankercellen ook gaat aanvallen.
Chirurg dr. Alexander van Akkooi is, met zijn collega's van het Antoni van Leeuwenhoek, de eerste die vanaf begin januari het nieuwe middel, T-VEC geheten, in Nederland zal toepassen.
Van Akkooi: "Als chirurg probeer je kanker eerst zo veel mogelijk lokaal te behandelen. Maar het is niet altijd mogelijk om een melanoom chirurgisch te verwijderen. Met T-VEC hebben we nu een nieuwe optie in handen om de kanker lokaal aan te pakken, voordat we overgaan naar middelen die in het hele lichaam werken, zoals de targeted therapies en andere vormen van immuuntherapie."
Zo'n lokale aanpak is milder. De kans op brede bijwerkingen is een stuk kleiner dan bij middelen die door het hele lichaam werken. Het middel zal beschikbaar komen voor patiënten met lokale of regionale uitzaaiing van het melanoom in de huid, onderhuids of in lymfklieren, maar zonder uitzaaiingen in organen.
Van Akkooi: "Het middel heeft bij ongeveer de helft van de patiënten effect. Gemiddeld blijft het een half jaar werken. We verwachten dat we het effect en de duur ervan verder kunnen vergroten door het middel te combineren met een andere vorm van immuuntherapie, die in het hele lichaam werkt. Bijvoorbeeld anti-PD-1 therapie. Die combinatie willen we ook gaan uitproberen."
Per jaar krijgen zo'n 5.500 Nederlanders melanoom. Deze huidkanker staat bekend als zeer agressief, omdat het makkelijk uitzaait. Als dat eenmaal gebeurt is de ziekte lastig te behandelen. In 2015 stierven 825 mensen in ons land aan de gevolgen van deze kanker.
De laatste jaren zijn er enkele totaal nieuwe behandelopties bijgekomen die het leven van patiënten met uitgezaaid melanoom kunnen verlengen, of hen soms zelfs genezen.
Het gaat hierbij om gepersonaliseerde medicijnen (ook wel 'targeted therapies' genoemd) die zich heel specifiek op genetische fouten in de tumor richten, en om immuuntherapieën, waarbij het afweersysteem van het eigen lichaam wordt aangespoord de kanker op te ruimen.
