Techtextil / Techprocess 2017: hoe slim kan textiel zijn?

Wat doet Industrie 4.0 in textiel? Voor wie daarop een antwoord zocht was de dubbelbeurs Techtextil & Techprocess in het Duitse Frankfurt the place to be.

Trefwoorden: #Centexbel, #Industrie 4.0, #slim textiel, #Techprocess, #Techtextil

Lees verder

Magazine

Download het artikel in

ENGINEERINGNET.BE - Textiel met actieve of passieve intelligentie ingebouwd, elektronica, licht, connectiviteit, coatings, vormgeheugen, isolatie, absorptie, brandvertraging, bescherming,… maar ook de software, expertise en business die nodig is om die functionaliteiten in de markt te zetten.

De 1.789 exposanten op Techtextil - intussen uitgegroeid tot het mekka voor wie zakendoet met technische textielen - trokken alvast zo’n 47.500 of 14 procent méér bezoekers dan de vorige editie in 2015.

De eerste vaststelling na een dagje innovatiejagen op de beursvloer: de Belgen scoren nog steeds in technisch textiel. In Frankfurt kaapten ze niet minder dan twee van vier Innovation Awards voor nieuwe toepassingen en nieuwe technologie weg. Meer dan 50 Belgische bedrijven bleken op Techtextil/Techprocess te exposeren.

Technisch textiel is vandaag goed voor 40% van de toegevoegde waarde van de Belgische textielindustrie - een kwarteeuw geleden was dat nog 15% - en groeit jaarlijks gemiddeld met 2 à 3%, terwijl textiel algemeen stagneert. De Belgische sectorfederatie Fedustria voorziet dat technisch textiel in 2020 het grootste segment van de textielindustrie in België zal zijn.

Nieuwe Toepassingen: Centexbel
De Belgische onderzoeksinstelling Centexbel ving in de categorie Nieuwe Toepassingen de prijs voor een slim knieverband dat mensen met knieaandoeningen moet helpen bij de revalidatie. De wearable bestaat uit een weefsel met sensor die de hoek meet die de knie maakt.

De toepassing waarschuwt de patiënt op de smartphone via bluetooth wanneer die buiten de opgelegde flexie- en extensiegrenzen komt. De data kan opgeslagen worden of komt via de cloud bij de arts of kinesist die de vorderingen van de patiënt op afstand kan volgen.

De toepassing groeide uit het CORNET-onderzoeksproject Motex (MOnitoring TEXtile) waarin naast Centexbel ook het Geelse Mobilab actief was, de Berlijnse Fraunhofer IZM en het Forschungskuratorium Textil. In Vlaanderen kwam het IWT tussen en in Duitsland de AIF (Allianz Industrie Forschung). Het project liep van september 2014 tot september 2016.

Op de stand van Centexbel was ook de Babykeeper te zien, een matras die wiegedood moet voorkomen. Het resultaat van het Europese BabyCareSleep-onderzoeksproject dat het Spaanse Elastic Comfort (Valencia) coördineerde. Het textiel bevat biosensoren die slaapgegevens registreren.

Bij risicosituaties zal de matras de baby stimuleren om hypoxie te voorkomen en weer normaal te gaan ademen, zonder het kind wakker te maken. Het Belgische VdS zorgde voor het weefsel waarin de sensoren -druk, ph, temperatuur- verwerkt zijn.

Nieuwe Technologie: Vetex
In de categorie Nieuwe Technologie pakte Vetex uit Ingelmunster de prijs met zijn OC2PUS-technologie. Vetex specialiseert in het bekleden en lamineren van stoffen en weet nu een weefsel met PU te bekleden zonder dat er nog solventen aan te pas komen.

Typisch dient PU eerst opgelost te worden door solventen die achteraf opgevangen en verbrand worden. Met de OC2PUS-technologie worden de vloeibare solventvrije basiscomponenten continu gemixt, samengebracht op de lijn en via een transfertechniek, in negatief op het doek overgedragen.

Naargelang de samenstelling van de meercomponenten mix wordt het weefsel waterdicht, slijtvast, glanzend, getextureerd, ingekleurd,… De ontwikkeling vergde vijf jaar. Het is de bedoeling hiermee nieuwe markten aan te boren en zelf te produceren met de gepatenteerde technologie. Er komt een nieuwe extra lijn.

Bescherming tegen microalgen
Peterseim Strickwaren uit Mühlhausen kaapte met SEAL een van de innovatieprijzen weg. Het concept: een basalten breisel dat rond boeien, brugpeilers en voeten van offshore windmolens komt als bescherming tegen microalgen.

De centrale idee achter deze stenen pullover met anti-foaling eigenschappen: minder maintenancebehoefte van de onderliggende structuren en dus tot 40% besparingen. Het concept blijkt alvast na één jaar in Baltische wateren te zijn bevestigd maar er zijn nog geen langetermijnproeven gedaan.

Het textiel format maakt voor makkelijker plaatsen. Over prijs wordt nog niet gesproken. Het bedrijf, dat zes mensen telt en actief is in fashion, werkt al drie jaar aan de diversificatie.

Een groot probleem: het afvoeren van zweetvocht
HYDRO_BOT is een membraantechnologie voor het regelen en afvoeren van vocht in kledij. De technologie, die voor het eerst op ISPO eerder dit jaar getoond werd, lost een van de grote problemen op van sport- maar nog meer van werk- en veiligheidskledij, te weten het afvoeren van zweetvocht.

Het gebruikt daarbij actieve elektro-osmose. Met 0,5V of minder kan een patch tot 200 liter per uur weghalen. Passieve systemen halen maar enkele deciliter. De poreuze wand van de ‘micro-pomp’ wordt negatief geladen terwijl positieve ionen de vloeistof erdoor jagen. Wanneer het vocht naar de oppervlakte van het membraan getrokken is, zal het daar verdampen.

Nee, de technologie werd nog niet getest in ‘diepvries’ temperaturen, zei de Noorse CEO Joacim Holter bij ontwikkelaar Osmotex (nabij Zürich). Het bedrijf, dat uit de research van Trond Heldal aan de Norwegian University of Science and Technology groeide en in 2008 van start ging, telt vandaag voorts drie wetenschappers en een labassistent. «We investeerden de voorbije negen jaar al 10 miljoen euro».

Er zou ook met het Belgisch Belginova in Bellegem samengewerkt worden voor het combineren van deze technologie met zijn elektrisch verwarmde kledij. Holter wees op het voordeel van de combinatie elektrisch verwarmen en elektrisch koelen of vocht afdrijven. «Eigenlijk hoef je tegelijkertijd maar één van beide operaties te doen». De HYDRO_BOT-technologie komt alvast in de buurt van de klimaatpakken waarover Frank Herbert 50 jaar geleden verhaalde in de film ‘Dune’. Nu nog het lichaamsvocht recycleren.

196 piezosensoren
De Zwitserse startup Sensomative, die twee jaar geleden uit de ETH Universiteit van Zürich groeide, ontwikkelt sensoren die het in textiel verwerkt. Het liet een drukmat zien van 45cm x 45cm waarin 196 piezosensoren verwerkt zijn. De sensoren zitten gevat tussen meerdere lagen, twee met geleidende garens.

Wanneer een persoon op de mat zit, levert dat data over de drukverdeling (symmetrie) en zitgedrag (beweeglijkheid) die grafisch uitgelezen kan worden op een smartphone. Toepassingen: bureaustoelen, rolstoelen, autozetels, matrassen,… In eerste instantie gaat het om het registreren van deze data voor diagnose en therapieën.

«Later kan er ook gedacht worden aan het ontwikkelen van feedbacksystemen waardoor foutief zitten voorkomen of gecompenseerd wordt. De ontwikkelaars ervaren dat 'textiel niet zo homogeen' (is). Het vergt steevast kalibreren. Het zou helpen als coatings homogener waren», zei CEO Dr. Roland Zemp.


(foto's: LDS, Techtextil)
Door Luc De Smet, Engineeringnet

Kader:
Vamutex uit Herdershem bij Aalst bouwt een LED-lichtband in een vlechtconstructie die versnij-, doorstik- en verwerkbaar is in kledij. Ook wasbaar, dus. Het bedrijf is vooral sterk in carnavalkledij. Maar de technologie, waarvoor patent werd aangevraagd, is ook elders, zowel binnen als buiten toepasbaar, gaf Sander De Vrieze, patentadviseur bij Centexbel, mee.

Kader:
Een filament dat 3D Weaving in Deerlijk jaren geleden ontwikkelde werd langs weerszijden met een membraan bekleed en het onderzoeksinstituut VITO bouwde er een filtratiesysteem mee dat nu in de brouwerij van West-Vleteren gebruikt wordt. De gefilterde vloeistof vloeit tussen beide weefsels, die nauwelijks 2,7 mm uit elkaar staan, naar beneden.

«Hiermee wordt vijf keer meer vloeistof gefilterd dan met een afstandsbrei, die weliswaar goedkoper is maar minder stabiel. Bovendien kunnen we op het weefsel tegendruk zetten om de filter te reinigen. Dat is met een afstandsbrei niet mogelijk», legt Ruben Geerinck bij de O&O uit.

Kader: Méér samenwerking in R&D
Bij Fraunhofer vernamen we dat 14 verschillende reserarchinstituten, die actief zijn in textiel -samen zo’n 200 medewerkers!- vorig jaar de krachten bundelden in een «alliantie voor textiel». Volgend jaar wil de alliantie uitpakken met één democomponent waaraan elk instituut een eigen bijdrage levert.

Wellicht wordt het een schutbord van een auto. Ook het Franse CETI en Duitse IVGT blijken overigens voor een groeiende samenwerking te kiezen. Om richting te geven aan de R&D-inspanningen ontstaan er steeds grotere en ruimere internationale platformen. Dat bleek op de persconferentie van de Belgische sectorfederatie Fedustria en enkele andere technisch textielinstellingen.

Kader: Veiligheidstoepassingen met textiel
De Tsjechische startup SCILIF lanceerde op de vakbeurs zijn lichtvezeltechnologie voor veiligheidstoepassingen. Een soepele lichtvezel zit in een stoffen omslag waarmee hij op een jas, armband, gordel of rugzak wordt genaaid.

Een controle-unit met batterij voedt de lichtdiode aan het ene uiteinde van de vezel. Aan het andere uiteinde zit een spiegeltje. De hele lengte van de vezel licht gelijkmatig op. De controle-unit heeft een modus voor stabiel licht, flitsen, sneller of trager. De lichtkabel komt in de basiskleuren. Ook fosforescerende kleuren zijn mogelijk.

«Zelfs niet-spectrale kleuren zijn mogelijk», vertelde Ing. PhD Vit Lédl, CTO. Communiceren via onzichtbaar licht is dan ook niet zo vergezocht. Voor het commercialiseren van een ‘lichtharnas’ dat over werkkledij getrokken wordt -of voor sporters- werd het bedrijf EquiRay opgezet.

Bij het Taiwenese LiTex zagen we een textiellint met ingebouwde LEDs. Een tape met opgekleefde RFID-chips die verbonden waren met ingenaaide antennes. Vandaag kan het kledingstuk daarmee al 20 keer in de was, maar «we willen naar minimaal 200 wasbeurten», zo luidt het op de stand. Met de eigen metal Colin-techniek werd een composiet ontwikkeld met een aramide kern en koper plating die dan tot streng gevlochten wordt om er naderhand kleine en grotere elektriciteitskabels door te trekken. De streng biedt bescherming tegen elektromagnetische interferentie.