Download het artikel in 
ENGINEERINGNET.BE - Uitbesteden of intern in de nodige middelen voorzien? Het ontbreekt de fabrikanten niet aan verbeeldingskracht op dit gebied, zodat de gebruiker soms overstelpt wordt door een berg aan mogelijkheden.
Zal de ommezwaai naar het internet der dingen in 2018 de situatie vereenvoudigen? Dat is nog niet zo zeker.
Een grote uitdaging voor het bedrijf
Roterende machines nemen een centrale plaats in de productie in. Een onverwachte storing kan erg duur zijn voor een bedrijf en uiteraard wordt de kwestie van het onderhoud niet licht opgevat.
Of er nu sprake is van een motor, een pomp, een ventilator, een reductor, een compressor, een turbine of een breekmachine, het gaat uiteindelijk om een dynamisch systeem dat berust op eenzelfde principe: de rotatie van een as gemonteerd op lagers. Natuurlijk kunnen andere overbrengingsorganen aan het mechanisme worden toegevoegd, zoals tandwielen, riemen of koppelingen.
Niettemin spelen de rotatiesnelheid, de wrijving, de verdeling van de massa's en de stijfheid van de lagers een fundamentele rol bij het goed functioneren van de machine. Zo kunnen verschillende problemen die inherent zijn aan roterende machines optreden in de loop van hun levensduur: verhitting, lawaai, trillingen, olielekken, onbalans …
In feite nemen ze een niet te verwaarlozen plaats in de planning van onderhoudsteams in, via meerdere corrigerende en preventieve taken, zoals:
- invetten
- controle van het trillingsniveau en de temperatuur
- controle van het geluidsniveau
- detectie van eventuele olielekken
- controle van contaminatie
De fabrikanten van machines en componenten hebben dit goed begrepen en bieden al verschillende jaren producten en services aan die volledig gewijd zijn aan het onderhoud van roterende machines.
Het onderhoud van roterende machines als een service
Hoewel elke toepassing zijn bijzonderheden heeft, is de bewaking van de staat van de lagers een onvermijdelijk onderdeel van het onderhoud van roterende machines. Geschat wordt dat meer dan 60% van de voortijdige schade optreedt als gevolg van externe factoren: onjuiste smering, slechte montage, contaminatie, parasitaire krachten ...
Lagerbewaking is dus cruciaal voor een optimale planning van de onderhoudsbeurten. Naast de smeeropdrachten gebruiken onderhouders verschillende methoden om eventuele beginnende defecten op te sporen tijdens het functioneren van de machine. De bekendste zijn:
- trillingsanalyse
- ultrasoon testen
- thermografische analyse
Naast de controles die bij stilstand kunnen worden uitgevoerd:
- controle van de uitlijning van de assen
- smeermiddelanalyse
- endoscopische analyse
Lagerfabrikanten (SKF, Schaeffler, NTN-SNR, enz.) en toeleveringsbedrijven (SDT, Prüftechnik, enz.) werken hun assortiment van meetinstrumenten regelmatig bij, soms met een softwaresuite of zelfs een draadloze toegang tot het netwerk. Ondanks een zeer uitgebreid aanbod is er toch een duidelijke vaststelling: steeds minder bedrijven hebben voldoende ervaring in huis om dergelijke metingen correct te interpreteren en te exploiteren.
Het onderhoud van roterende machines wordt dus steeds meer uitbesteed in de vorm van een contract en, niet verwonderlijk, een groeiend aantal spelers investeert in deze markt:
- grote fabrikanten van roterende machines (KSB, Atlas-Copco, Leroy-Somer, enz.),
- industriële dienstenbedrijven (Maintenance Partners, Cofely, ...),
- grote integratoren en ateliers (Siemens, Honeywell, ...),
- lagerfabrikanten (SKF, Schaeffler, NTN-SNR, ...),
- industriële distributeurs die gespecialiseerd zijn in MRO (IPH, Eriks, Dexis, ...).
Die oplossing heeft als voordeel dat de budgetten voor onderhoud eenvoudig kunnen worden beheerd en dat kan worden gerekend op de kennis van ingenieurs-experts op het gebied.
Het model heeft echter zijn grenzen wanneer het gaat om het implementeren van dergelijke contracten grote schaal of het goed exploiteren van grotere datavolumes in één keer, dus het realiseren van echte besparingen.
2018, het jaar van de paradigmaverschuiving?
Het aantal verbonden sensoren blijft toenemen en zal volgens Gartner in 2020 naar verwachting 21 miljard eenheden bereiken. Bovendien zullen de “digital twins”, de digitale tegenhangers van echte machines, de echte hefboom vormen om de kracht van het internet der dingen te benutten, aldus David Cearley, VP bij Gartner: “Digital twins zullen voor verscheidene miljarden toepassingen bestaan in de nabije toekomst.
Potentiële besparingen van miljarden dollars kunnen daaruit voortvloeien, of het nu gaat om reparatie, onderhoud of de prestatie van de IoT-activa”. In afwachting daarvan blijven de clouddiensten uitbreiden en worden steeds populairder bij de fabrikanten die ondersteuning op afstand willen aanbieden (en waardevolle gegevens verzamelen).
Schaeffler, de lagergigant, kondigde in oktober de overname aan van Autinity, een bedrijf dat gespecialiseerd is in digitale oplossingen voor het bewaken en registreren van machinegegevens. Fabrice Brion, CEO van I-Care, herinnerde tijdens de fusie met Allied in november eraan: "We hebben de ambitie om de wereldleider te worden op het gebied van datagestuurd activabeheer". De toon is aangegeven.
Zal de gebruiker investeren in deze digitale race? Een serieus evangelisatiewerk van de kant van de fabrikanten lijkt noodzakelijk als ze erin willen slagen om de boodschap over te brengen ... en de rekening te presenteren.
Door Ayoub Alaoui
