ENGINEERINGNET.BE - Antimicrobiële resistentie (AMR) treedt op wanneer bacteriën of andere micro-organismen zoals virussen, schimmels en parasieten niet meer reageren op antibiotica.
AMR kan er immers voor zorgen dat klassieke geneesmiddelen niet meer volstaan om infecties te behandelen en dat chirurgische ingrepen en kankerbehandelingen in de toekomst uiterst gevaarlijk kunnen worden vanwege het risico op besmetting met resistente kiemen.
Volgens de cijfers sterven er wereldwijd meer dan 1 miljoen mensen per jaar aan infecties die door resistente bacteriën worden veroorzaakt. Dat cijfer zal zonder maatregelen alleen maar oplopen: naar verwachting zal AMR zonder nieuwe behandelingen tegen 2050 meer mensen doden dan kanker.
Om een antwoord te bieden op die groeiende maatschappelijke nood, gaan VIB en UGent nu dankzij een Europese subsidie van 5.3 miljoen euro hun expertise in geavanceerde massaspectrometrie, artificiële intelligentie, immunopeptidomics en ervaring in mRNA vaccin technologie combineren om preventieve antibacteriële vaccins te ontwikkelen.
Dergelijke vaccins kunnen bijdragen tot de preventie van bacteriële infecties en zo de consumptie van antibiotica verder drukken. Samen met onderzoeksmiddelen van VUB, betekent de subsidie een injectie van bijna 6 miljoen euro in het Vlaamse vaccinonderzoek.
De huidige generatie antibacteriële vaccins wordt ontwikkeld op basis van een afgezwakte of dode bacterie die als antigeen wordt geformuleerd en zo een immuunreactie in ons lichaam teweeg kan brengen.
Hoewel dergelijke vaccins al goed blijken te werken tegen extracellulaire bacteriën ligt er nog een grote uitdaging bij de zogenaamde intracellulaire bacteriën, die een cel kunnen binnendringen en zich zo beter van het immuunsysteem kunnen afschermen.
Ons lichaam kan dergelijke infecties aanvallen doordat het kleine stukjes peptiden, fragmenten van afgebroken bacteriële eiwitten, kan herkennen op het oppervlak van geïnfecteerde cellen. Zo kan ons immuunsysteem geïnfecteerde cellen toch opruimen.
Het ontrafelen van die antigene peptiden en de bacteriële eiwitten waarvan ze afkomstig zijn, is dan ook cruciaal om doeltreffende vaccins tegen intracellulaire bacteriën te ontwikkelen.
Eenmaal gekend, en kunnen zulke antigene eiwitten dankzij de expertise van Prof. Karine Breckpot (VUB) in mRNA worden gecodeerd.
Vervolgens kunnen mRNA vaccins op hun beurt ons immuunsysteem trainen om geïnfecteerde cellen reeds in een zeer vroeg stadium van een infectie aan te vallen. Daar hoopt het consortium nu dus vooruitgang te boeken.