ENGINEERINGNET.BE - Champignons worden geteeld op gecomposteerde, gesteriliseerde paardenmest.
Graankorrels die vol zitten met de schimmel worden gemend met de compost, waarna de compost volgroeit met een netwerk van schimmeldraden. Hieruit ontwikkelen zich paddenstoelen.
Na het oogsten van de paddenstoelen, blijft het substraat over. Nederland stuurt nu nog tonnen daarvan naar Duitsland, waar het gebruikt wordt als mest.
Onderzoekster Brigit van Brenk en haar collega’s van UUtrecht hebben nu een nieuwe bestemming voor dit substraat gevonden. Schimmels die van dood plantenmateriaal leven, zoals champignons, maken enzymen aan om houtstof af te breken. Deze enzymen breken echter ook andere stoffen af.
De onderzoekers besloten daarom te testen of het mogelijk is vervuild water te zuiveren met behulp van de subtraatresten. Concentraties van medicijnresten, bestrijdingsmiddelen en andere schadelijke stoffen in oppervlaktewater en grondwater nemen namelijk toe. Dat is slecht nieuws voor onder meer dieren die in het water leven.
Om de effectiviteit van het champignonsubstraat te testen, voegden de onderzoekers eerst acht stoffen aan water toe, zoals DEET, cafeïne en carbamazepine, een medicijn dat onder meer wordt gebruikt bij epilepsie. Vervolgens werd het vervuilde water gemixt met stukken substraat.
Na twee tot zeven dagen keken de onderzoekers of de concentraties van de stoffen veranderd waren. Het bleek dat, afhankelijk van de stof, 10-90% uit het water was verwijderd.
Van Brenk: “Hoewel het substraat niet voor alle stoffen even goed werkt, laten deze resultaten wel zien dat het een brede waaier aan stoffen uit water kan verwijderen. Andere methodes met een brede range zijn meestal vrij duur.”
Verdere tests lieten zien dat enzymen die in de schimmeldraden zitten en bacteriën die blijven vastzitten aan het substraat, hierbij een rol spelen. Ook lijkt een chemische reactie die in het substraat plaatsvindt een bijdrage te leveren aan de verwijdering van de stoffen.
Van Brenk toonde met andere experimenten ook aan dat champignonsubstraat in staat is water te zuiveren van kleurstoffen en PFAS.
Onlangs kregen zij en mede-onderzoeker Han Wösten een Innovation Voucher van Utrecht Holdings, waarmee ze verdere stappen kunnen zetten in het onderzoek. Ze gaan testen of er geen giftige bijproducten ontstaan tijdens de zuivering, en de schaal van het proces vergroten.
Van Brenk wil een bedrijf starten met het zuiverende substraat als hoofdproduct. “Het is een vrij simpele, goedkope en duurzame manier om water te zuiveren. Maar er is nog wel een weg te gaan.”
