Download het artikel in 
Gemiddeld melden zich in Europa - theoretisch - bijna 150.000 schoonmakers per dag ziek. Lichamelijke klachten, zoals rug- en gewrichtspijn zijn één van de belangrijkste redenen voor het ziekteverzuim. Dit blijkt uit onderzoek van Tork onder schoonmakers in Nederland, België, Duitsland, Zweden en Frankrijk.
Een van de grootste problemen bij schoonmakers, en een belangrijke reden voor het hoge aantal ziektedagen, zijn musculoskeletale aandoeningen (MSA). Dat is letsel of pijn in bijvoorbeeld de rug, nek, knieën of polsen. MSA is de grootste oorzaak van ziekteverzuim in Europa. Uit onderzoek blijkt dat schoonmakers in het bijzonder risico op MSA lopen. Sommige onderzoeken duidden erop dat wel drie van de vier schoonmakers last hebben van musculaire pijn.
Maar waarom lopen schoonmakers zo’n hoog risico op MSA? Het probleem bestaat deels uit de bezigheden en de lichaamshoudingen die met schoonmaakwerk gepaard gaan. De kans op MSA neemt toe wanneer er moet worden getild en gedragen, bij herhalende bewegingen, draaibewegingen enz. Allemaal zaken die bij schoonmaakwerk veel voorkomen. Uit onderzoek is ook gebleken dat veel van het materiaal en de producten die schoonmakers gebruiken ergonomisch niet optimaal zijn.
Europees onderzoek
Aan de ontwikkeling van een nieuwe lijn ergonische verpakkingen, liet fabrikant Tork een observatieonderzoek voorafgaan in verschillende landen. In België en Nederland werd de observatie uitgevoerd door Kien Onderzoek door middel van een online vragenlijst onder ruim 175 Vlaamse en Nederlandse professionele en semi-professionele schoonmakers.
Opmerkelijk is dat een meerderheid van de schoonmakers niet het idee had dat ze veel moesten dragen tijdens hun werk. Het observatieonderzoek maakte echter goed duidelijk dat de werkelijkheid er heel anders uitzag. Een aanzienlijk deel van de werkzaamheden bestond uit het dragen van verpakkingen met papieren handdoeken, toiletpapier en andere zaken, soms over langere afstanden, over trappen omhoog en naar beneden en door verschillende deuren.
Het feit dat de meeste bedrijven een primaire en secundaire opslagruimte hadden, betekende dat schoonmakers elke verpakkingen meerdere malen moesten oppakken en dragen. Ook werd geconstateerd dat veel schoonmakers problemen hadden met het dragen van grote ladingen zonder zichzelf in onhandige posities te moeten draaien. Omdat er geen grote ladingen gedragen konden worden, waren schoonmakers gedwongen meerdere malen van de ene naar de andere opslagruimte te lopen, wat zowel vermoeiend als inefficiënt was.
Vlaams onderzoek
Meer dan de helft van de Vlaamse schoonmakers (57%) geeft aan wel eens lichamelijke klachten door werk te hebben. Ruim een derde van de Vlaamse schoonmakers moet zich één keer per jaar ziek melden vanwege deze klachten. Eén op de acht doet dit zelfs drie keer per jaar of vaker. De helft van de respondenten zegt tijdens hun werk regelmatig zware voorwerpen te moeten tillen of verplaatsen. En een bijna even grote groep (53%) heeft door het tillen wel eens last van de rug.
De Europese schoonmaaksector
De Europese schoonmaaksector heeft een jaarlijkse omzet van bijna 62 miljard euro. Het aantal werknemers kent gemiddeld 5% jaarlijkse groei over het voorbije decennium en bedraagt momenteel bijna vier miljoen, blijkt uit cijfers van de Europese Federatie van industriële schoonmaakbedrijven. Officiële statistieken van Nederland tonen aan dat het ziekteverzuim van schoonmakers op 5,7% ligt. Statistieken uit Duitsland wijzen uit dat schoonmaakpersoneel elk jaar gemiddeld 24-27 dagen betaald ziekteverlof opneemt. Dat is 4-5 keer zoveel dagen als onderzoekers, advocaten en ingenieurs met een gemiddelde van 5-7 dagen.
Volgens de studie heeft 72% van de Duitse deelnemende schoonmakers een dokter bezocht omwille van MSA. Uit Zweedse statistieken blijkt dat 63% van de vrouwelijke schoonmakers bevestigen dat hun werk stressrijke houdingen vereist. 66% vindt dat ze eenzijdige bewegingen maken en 54% geeft aan dat het werk zo zwaar is dat het fysiek overbelastend is. Vijfentachtig procent van de Zweedse schoonmakers die deelnamen aan de studie bevestigen dat ze vaak of sporadisch pijn hebben.
Verantwoordelijkheid nemen als fabrikant
Frank Westdorp, Product en Market Manager Tork bij SCA Benelux: «Het is hoog tijd dat ook wij, leveranciers van producten en diensten aan de industrie, ons steentje bijdragen om het ziekteverzuim verder terug te dringen en de arbeidsomstandigheden van het schoonmaakpersoneel te verbeteren. Elke dag worden onze producten verzonden, gedragen en opgetild door onze klanten – de schoonmakers. Het is daarom tijd om het werk van de schoonmaker net iets gemakkelijker te maken.» Tweederde van de Vlaamse schoonmakers geeft aan dat gemakkelijk te tillen en verplaatsen verpakkingen hun werk lichter zou maken. «Hierin kunnen wij onze verantwoordelijkheid nemen. Wij presenteren daarom een range aan verpakkingen die gemakkelijk te tillen, te vervoeren en op te bergen zijn. Deze verpakkingen zijn ontworpen na observaties van schoonmaakpersoneel», aldus nog Westdorp.
(foto’s: SCA/Tork)
door Bert Belmans, Maintenance Magazine
KADER:
Bijna 150.000 schoonmakers dagelijks met ziekteverlof in Europa
Uit statistieken van het Zweedse Ministerie voor Sociale Zekerheid blijkt dat schoonmaakpersoneel jaarlijks gemiddeld 13 dagen ziekteverzuim noteert. Het overeenstemmende cijfer voor Duitsland is 24-27 dagen. Europa heeft ongeveer vier miljoen schoonmakers/maaksters. Op basis van het lagere Zweedse cijfer werd volgende raming gemaakt:
13 dagen ziekteverlof x 4 miljoen schoonmakers = 52 miljoen dagen ziekteverlof elk jaar. Dus een gemiddelde van 52 miljoen/365 = 142.466 schoonmakers met ziekteverlof per dag.
