ENGINEERINGNET.BE -- Het zijn ontwikkelingslanden die voornamelijk met de problematiek van landmijnen te maken hebben. Ze zijn meestal afhankelijk van buitenlandse hulp en kennis om landmijnen uit te schakelen.
De vzw Apopo biedt alvast een betaalbaar, doeltreffend en lokaal ingebet alternatief door knaagdieren in te zetten voor de opsporing van landmijnen.
Music for Life 2013, het populaire initiatief van Studio Brussel om in de week voor Kerst geld in te zamelen voor een goed doel, veranderde het concept dit jaar. Iedereen mag zelf een goed doel kiezen.
De Universiteit Antwerpen koos voor een verrassend project: de 'hero-rats' van Apopo vzw. De 'hero-rats' sporen landmijnen en tuberculose op met technieken die in Antwerpen ontwikkeld zijn. De raad van bestuur van de ngo telt meerdere professoren van de UAntwerpen.
Ratten hebben een uitzonderlijke reukzin, die tot de meest ontwikkelde behoort van alle dieren. Ze ruiken waar een landmijn is begraven en of een staal een ziektekiem bevat. Deze reukzin kan nog verder ontwikkeld worden wanneer ze hierop getraind worden.
Ratten zijn immers zeer intelligente en rustige dieren die goed reageren op training. Ze leven gemiddelde 8 jaar en kunnen dus gedurende een zeer lange periode worden ingezet. De soort die ingezet wordt, weegt amper een kilo zodat de ratten zelf geen landmijn tot ontploffing kunnen brengen. Er is dus geen spraken van dierenmishandeling in het project.
De ratten worden aangeleerd te krabben of halt te houden wanneer ze een landmijn detecteren. De soort die Apopo gebruikt, de “Cricetomys Gambianus’ of de Gambiahamsterrat is een inheemse rat die aangepast is aan de omgeving en bestand is tegen ziekten.
Ratten hechten zich niet makkelijk aan een bepaalde trainer en kunnen dus ingezet worden op verschillende locaties en door verschillende trainers. Ze zijn tenslotte goedkoop in aankoop en onderhoud. Doordat ze klein zijn kunnen ze ook makkelijk internationaal getransporteerd worden.
(Saskia Van Hoyweghen)
ACHTERGROND
Dat ratten explosieven kunnen opsporen in een labo setting was reeds bekend in de jaren 1970. Het concept om ratten in te schakelen voor landmijn detectie werd opgepikt en ontwikkeld door Bart Weetjens, ingenieur product ontwikkeling, in 1998.
Hij werkte hiervoor samen met professoren van de UAntwerpen. In 2000 verhuisde het project van het labo in Antwerpen naar Morogoro in Tanzania en werd een samenwerking opgezet met Sokoine Universiteit in Tanzania.
In 2003 werden de ratten voor het eerst ingezet in Mozambique en het project won de “World Bank Development Marketplace Global Competition”. Dit zorgde voor financiering om het project uit te breiden naar detectie van tuberculose.
Meer info: http://www.apopo.org
