Download het artikel in 
ENGINEERINGNET.BE - Eén op de vier vrachtwagens rijdt leeg, en de beladingsgraad van de drie andere bedraagt amper 57%. En dan spreken we nog niet over de vele verloren uren als gevolg van de toenemende congestie van de wegen.
De trend: wat baten schittende innovaties, een efficiënt productieapparaat en optimaal onderhoud als de transportmodaliteiten dichtslibben? Helaas is dat hoe langer hoe meer het geval in ons land. «Er is nood aan een nieuw type dienstverlener in de logistiek», dixit de buiten de lijntjes kleurende, logistieke speler Tri-visor: de 'orkestrator'.
De consument klaagt steen en been over de toenemende congestie van de wegen. En daarbij wijst hij steevast naar de grote hoeveelheden vrachtwagens. Op zich heeft hij een punt, want in theorie is het mogelijk om het aantal trucks met zeker de helft te reduceren. Want heel wat vrachtwagens rijden momenteel niet volledig beladen of zelfs leeg over onze wegen. Alleen is het precies de consument die hiertoe de aanleiding geeft.
Dr. Ir. Bart Vannieuwenhuyse, Research Director van logistiek specialist Tri-Vizor: «Als ons land een logistieke draaischijf wil blijven, dan zal ze op een slimme manier met goederenstromen moeten omgaan. De capaciteit van de wegen, spoor en gateways, maar ook van onder meer de vrachtwagenparken en het aanbod aan chauffeurs, is beperkt. Deze capaciteiten optimaal benutten, is de enige oplossing die voor alle stakeholders interessant en duurzaam is.»
«Want we zijn verwend geraakt. Als onze TV het begeeft, willen we nog dezelfde dag een nieuwe hebben. Bovendien vinden we het maar normaal dat we tussen vijftig verschillende modellen kunnen kiezen. In 1975 duurde het minstens drie weken vooraleer een TV werd geleverd en waren er zes types beschikbaar. Met andere woorden: de logistiek is de laatste dertig jaar enorm geëvolueerd, maar niet altijd met positieve gevolgen.
Omdat winkels altijd alles meteen beschikbaar moeten hebben, rijden er veel vrachtwagens rond die maar gedeeltelijk zijn geladen. Meer nog: velen dienen leeg terug naar de leverancier of het depot te rijden. Het is echter moeilijk om de verwachtingen van de consument terug te schroeven. Integendeel: er is een tendens naar 'verpersoonlijking' van goederen, er wordt in toenemende mate via het internet gekocht, er komen steeds meer nieuwigheden op de markt,...
Hierdoor zal de problematiek van lege en halfvolle vrachtwagens blijven groeien. Maar de planeet kreunt onder de ecologische impact van logistiek. Daarnaast moeten bedrijven manieren vinden om kostenefficiënter te werken. Het lijdt geen twijfel dat er zich op logistiek vlak verandering opdringt. Alleen dient dit te gebeuren op een manier die de verwachtingen van de consument inzake aanbod en service niet tempert.»
Oplossing: genereer ‘dikke stromen’
Een denkpiste om de logistiek anders te organiseren, bestaat uit het creëren van samenwerkingsverbanden om tot 'dikke' transportstromen te komen. Want op die manier zou de beladingsgraad van de vrachtwagens aanzienlijk kunnen verhogen. Dit valt te verwezenlijken door het principe van carpooling toe te passen: goederen van de ene producent 'rijden mee' met deze van een andere leverancier. Prof. Dr. Alex Van Breedam, CEO van Tri-Vizor:
«Deze formule klinkt eenvoudiger dan ze is. De ladingen moeten immers compatibel zijn: op het vlak van opslagtemperatuur, geuroverdracht, contaminatierisico’s, ... Zo kan je moeilijk verse vis samen met waspoeder transporteren... Bovendien moet de bestemming van de goederen dezelfde zijn of althans dicht bij elkaar in de buurt liggen. En het is ook noodzakelijk dat het vertrekpunt nagenoeg identiek is: indien nodig moeten de partners bereid zijn om de goederen naar een centraal punt te brengen. Daarnaast moet er naar de optimale laadbaarheid worden gekeken. Gewicht, stapelbaarheid, aantal palletten,... zijn allemaal zaken waarmee rekening moet worden gehouden. Tenslotte zijn er nog de meer administratieve aandachtspunten, zoals het verdelen van de kosten tussen de betrokken partijen, afspraken over confidentialiteit en aansprakelijkheid, leveringsmomenten,…»
Dr. Ir. Bart Vannieuwenhuyse
Verschil met groupage
Misschien denkt u: dit is niet nieuw, want transportfirma’s doen vandaag toch al aan 'groupage'? Het verschil: deze bundeling van stromen gebeurt zonder medeweten en betrokkenheid van de - veeleisende - klant, waardoor deze dus niet in de winst kan delen. Bij de 'carpooling' met 'dikke stromen' is dat wel het geval.
«Alleen breekt de formule nog niet door, volgens ons omdat er nood is aan een nieuwe dienstverlener binnen de logistiek: de 'orkestrator'», aldus Vannieuwenhuyse.
«Het gaat om een soort datingbureau dat in eerste instantie actief zoekt naar 'compatibele' stromen en dus naar bedrijven die potentieel hebben om op logistiek vlak samen te werken. Vervolgens speelt deze onderneming de rol van 'intermediator' om alle betrokken partijen op eenzelfde lijn te krijgen, haalbare afspraken met elkaar te maken, een correct juridisch kader te creëren en de partners zover te krijgen dat ze hun logistieke organisatie op bepaalde punten aanpassen. Het kan immers bijvoorbeeld nodig blijken om een lading op donderdag in plaats van op woensdag te laten vertrekken. Dit vereist toch wel wat werk vanwege de participant: hij moet intern de procedures bijsturen, zijn klant zover krijgen dat hij ermee akkoord gaat zijn goederen een dag later te krijgen, contracten moeten worden aangepast, ... Tenslotte leidt de 'orkestrator' ook de praktische realisatie in goede banen en zorgt hij voor een eerlijke verdeling van de winsten die door de 'carpooling' worden gegenereerd. Deze opbrengst is trouwens niet gering: wanneer de partners goed 'matchen', kan er gemakkelijk 10% netto (na aftrek van de kosten voor de orkestrator) op de totale logistieke kost worden bespaard», aldus Vannieuwenhuyse.
Tenslotte: de gateways
Een punt waar de logistiek nog efficiënter kan worden georganiseerd en de orkestrator een belangrijke rol kan spelen, is het toegankelijk maken en houden van de 'gateways', de lucht- en zeehavens. Bart Vannieuwenhuyse: «Momenteel worden de talrijke aankomende en vertrekkende goederenstromen er nog onvoldoende multimodaal georganiseerd.
Zo gebeurt het wel vaker dat er congestie optreedt omdat teveel vrachtwagens op hetzelfde moment goederen aanvoeren. Of dat ladingen blijven staan omdat teveel vliegtuigen tegelijkertijd een lading lossen. Een orkestrator zou niet alleen voor een betere afstemming van de gatewaysop het hinterland kunnen zorgen, maar ook daar weer naar 'dikke stromen' zoeken. Dit zou winst voor alle stakeholders opleveren.»
(foto's: Tri-Vizor)
door Els Jonckheere, Engineeringnet
Op de foto boven: Prof. Dr. Alex Van Breedam
Kadertekst:
CO2-taks? Onvoldoende!
Een veelbesproken manier om in te grijpen, is de introductie van een CO2-taks. Maar volgens Prof. Dr. Alex Van Breedam, CEO van Tri-Vizor, zal dit niet volstaan. «De transportsector zal deze heffing aan de consument doorrekenen zonder zichzelf grondig te hervormen.»
Ook productinnovaties kunnen helpen om het leegrijden te verminderen. Zo zijn er al veel mensen die hun krant op de iPad lezen, waardoor het transport van kranten afneemt. En er is de 3D-printer waarmee in de toekomst veel producten ter plaatse zullen kunnen worden afgedrukt, zelfs levensmiddelen. Winkelpunten zouden ook een grotere voorraad kunnen aanleggen. Alleen is dit in deze tijden financieel niet haalbaar. Bedrijven zouden hun co-packers op hun site kunnen laten werken, zodat een deel van het transport wordt uitgeschakeld.
Zo zijn er al een paar ondernemingen die een beschutte werkplaats naar hun fabriek hebben overgeheveld. Maar deze 'enclavewerking' vereist natuurlijk ruimte en is organisatorisch ook niet altijd evident. Eigenlijk is er maar één fundamentele oplossing: de logistiek drastisch anders organiseren.»
