ENGINEERINGNET.BE - In de praktijk zien we tegenwoordig zeer vaak dat men zich gaat beroepen op 'overmacht' indien men een bepaalde overeenkomst niet nakomt, of indien er zich op de één of andere manier schade voordoet.
Dit kan het geval zijn indien er zich eventueel een 'black-out' voordoet en uw bedrijf zonder elektriciteit valt. De vraag stelt zich of u aansprakelijk kan gesteld worden voor schade die hierdoor zou ontstaan ten opzichte van uw klanten; want u bent toch niet aansprakelijk voor het uitvallen van de elektriciteit! Is hier sprake van 'overmacht'?
In ons aansprakelijkheidssysteem is het normaal dat een schuldenaar niet kan ter verantwoording geroepen worden wanneer hem in geval van wanprestatie geen enkel verwijt treft.
Dit betekent dat indien de schuldenaar door een totaal onvoorziene omstandigheid zijn overeenkomst niet kan uitvoeren, hij voor deze niet-uitvoering niet aansprakelijk zal gesteld worden!
Bovendien is het ook zo dat wanneer de schuldenaar door overmacht of toeval verhinderd is geworden datgene te geven of te doen waartoe hij verbonden was, of datgene gedaan heeft wat hem verboden was, hij ook geen schadevergoeding zal moeten betalen.
'Overmacht' is eigenlijk een voorbeeld van een 'vreemde oorzaak'; dit is een gebeurtenis die buiten de wil van de schuldenaar om (door haar onvoorzienbaar karakter en de afwezigheid van elke fout in zijnen hoofde) de uitvoering van de overeenkomst volstrekt onmogelijk maakt.
Bijvoorbeeld: door een blikseminslag valt een boom op uw bedrijf waardoor de productie stil valt. Het spreekt voor zich dat deze blikseminslag een totaal onvoorzienbare gebeurtenis is waarvoor niemand aansprakelijk kan zijn.
Wat betekent dit nu in geval van black-out?
Al maanden werd er gesproken over een mogelijke black-out en gingen heel wat mensen een stroomgroep kopen om toch maar niet zonder elektriciteit te vallen. Feit is nu dat een eventuele black-out al veelvuldig werd aangekondigd en dat de overheid overging tot het opstellen van risicozones en van het aanduiden van steden en gemeenten die in geval van nood zonder stroom zouden gezet worden.
Dit houdt in dat een dergelijke stroomuitval, die al meermaals werd aangekondigd, niet kan aanzien worden als een geval van 'overmacht'. Deze gebeurtenis onder deze omstandigheden kan niet aanzien worden als een totaal onvoorzienbare en onoverkomelijke gebeurtenis. Als bedrijf zal u zich dus in dergelijke omstandigheden niet kunnen verschuilen achter overmacht.
Schadevergoeding betalen?
Concreet betekent dit dat indien een klant schade lijdt doordat uw stroom is uitgevallen (en dit dus wel te voorzien was), dan kan hij van u schadevergoeding eisen op basis van artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek. Dit artikel zegt dat eenieder die door zijn eigen daden schade berokkent aan een ander, verplicht is om deze schade te vergoeden.
Maar…om op dit artikel beroep te kunnen doen, zal deze klant wet het één en ander moeten bewijzen. Zo moet hij in eerste instantie bewijzen dat u als bedrijf een 'fout' hebt gemaakt. Een tweede voorwaarde waaraan hier moet voldaan worden, is dat er schade moet zijn in hoofde van uw klant. Deze schade moet het gevolg zijn van een effectieve fout en als derde voorwaarde, moet er een oorzakelijk verband bestaan tussen deze schade en de fout. Met 'oorzakelijk verband' bedoelt men dat de schade niet zou ontstaan zijn zonder de fout.
Concreet houdt dit in dat uw klant eerst moet zien te bewijzen dat uw bedrijf een fout heeft gemaakt, dat hij hierdoor schade heeft geleden en dat er tussen de fout van uw bedrijf en de schade die uw klant lijdt, een oorzakelijk verband bestaat, d.w.z. dat de schade die hij ondervindt het uitsluitend gevolg is van de door uw bedrijf gemaakte fout.
Is dit alles bewezen dan strekt de toepassing van dit artikel 1382 tot een integrale vergoeding van de veroorzaakte schade. Uw bedrijf kan echter nog wel beroep doen op de zogenaamde 'rechtvaardigingsgronden'.
Dit zijn gronden ter verantwoording van de schade die er ontstaat. Deze rechtvaardigingsgronden zijn de fout van een derde, het feit dat het slachtoffer (de klant) zelf een fout maakte, of overmacht. Wat dit laatste punt betreft, verwijzen we naar wat we hierover in ons artikel hierboven aanhaalden.
Als zelfstandig juriste verzorgt Solange Tastenoye algemene juridische dienstverlening voor bedrijven, particulieren en zelfstandigen en verenigingen. Haar specialisatie is burgerlijk recht.
