ENGINEERINGNET.BE - Verschillende schimmelsoorten, die een belangrijke schakel in ecosystemen zoals bossen of graslanden vormen, worden door stikstof aangetast. Hierdoor komt de biodiversiteit onder druk te staan.
Verschillende schimmels zijn namelijk onontbeerlijk voor de groei van de planten. Tal van schimmels voorzien de planten van voedingstoffen en water, terwijl de planten deze schimmels dan weer suikers leveren via hun wortels.
Bioloog Tobias Ceulemans. “Britse onderzoekers onderzochten eerder al de bovengrondse schimmels in bossen en kwamen tot volgende conclusie: als er per hectare bos meer dan 5 à 6 kilogram stikstof per jaar neerslaat, dan sterven de paddenstoelen waardoor ook bomen kunnen sterven.”
Bij graslanden daarentegen bevindt de overgrote meerderheid van deze schimmels zich helemaal ondergronds. Daardoor was tot voor kort nog maar weinig geweten over hun reactie op stikstof.
Onder leiding van de KU Leuven werd een Europese studie opgezet. Op 40 plaatsen in België, Nederland, Frankrijk, Duitsland, Zwitserland, het Verenigd Koninkrijk, Zweden, Estland en IJsland werden plantenwortels en bodemstalen verzameld. Over 10 jaar werd het stikstofgehalte in de lucht bepaald en met DNA-analyse werd onderzocht welke schimmels in de bodem voorkomen, en in welke hoeveelheden.
De schimmels uit graslanden blijken ietsje bestendiger te zijn tegen stikstof dan bospaddenstoelen, maar de resultaten blijven zorgwekkend. De meeste graslandschimmels verdwijnen al uit de bodem bij een stikstofdepositie lager dan 7,7 kilogram per hectare per jaar en dat is slecht nieuws voor Vlaanderen.
Wij zijn één van de slechtste leerlingen in de Europese klas, met een gemiddelde van 23,4 kilogram stikstof per hectare per jaar volgens de Vlaamse Milieumaatschappij. Plantensoorten die afhankelijk zijn van schimmels, maar ook de dieren die van deze planten leven zullen dan verdwijnen.
Ceulemans. “De studie toont aan dat de Europese streefdoelen voor stikstofdepositie aangepast zullen moeten worden. Deze normen variëren nu van 10 kilogram stikstof per hectare per jaar voor de meest kwetsbare ecosystemen, zoals venen en droge loofbossen, tot 25 kilogram voor de minst gevoelige, zoals voedselrijke valleibossen. Die waardes liggen dus nog te hoog.
De beleidsverantwoordelijken zullen met de landbouw- en transportsector op een eerlijke manier moeten bekijken welke ondersteunende maatregelen er nodig en mogelijk zijn om de uitstoot van stikstof te beperken. Gelukkig tonen voorbeelden uit de buurlanden zoals het Verenigd Koninkrijk dat dat mogelijk is. Ook de Verenigde Staten hanteren vergelijkbare streefdoelen.”
Deze studie werd gefinancierd door het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek - Vlaanderen en de European Research Council (ERC starting grant 260601 - MYCASOR).
