3D-reproducties: de juridische valkuilen (slot)

Dit derde en laatste deel gaat na hoe het commercialiseren van 3D-reproducties kan getoetst worden aan het tekeningen- en modellenrecht maar vooral ook hoe het zit met het auteursrecht.

Trefwoorden: #3D printen, #juridisch advies, #reproductie, #Solange Tastenoye

Lees verder

Columns

ENGINEERINGNET.BE - Is het realiseren van een 3D-model met iets dat door het tekeningen- of modellenrecht wordt beschermd, daarop een inbreuk?

Het Benelux Verdrag stelt dat de houder van een tekening of een model zich, op grond van zijn exclusieve recht, kan verzetten tegen het gebruik van een voortbrengsel waarin de tekening of het model is verwerkt of waarop de tekening of het model is toegepast en dat hetzelfde uiterlijk vertoont als de gedeponeerde tekening of het gedeponeerde model.

Onder ‘gebruik’ wordt verstaan het vervaardigen, aanbieden, in de handel brengen, verkopen, leveren, verhuren, invoeren, uitvoeren, tentoonstellen, gebruiken of in voorraad hebben voor één van deze doeleinden.

Het realiseren van een 3D-creatie valt dus wellicht ook onder deze toepassing. Het wordt echter afwachten hoe rechtbanken dit alles zullen invullen en interpreteren, tenzij er mettertijd duidelijke wetsregels tot stand zouden komen.

3D-reproducties en het auteursrecht
In 2014 werden de regels inzake het auteursrecht ingevoegd in ons Wetboek Economisch Recht. Ze bepalen dat alleen de auteur van een werk van letterkunde of kunst, het recht heeft om het op welke wijze of in welke vorm ook, direct of indirect, tijdelijk of duurzaam, volledig of gedeeltelijk te reproduceren of te laten reproduceren.

Dat recht omvat o.m. het exclusieve recht om toestemming te geven tot het bewerken of het vertalen van het werk, alsook het exclusieve recht om toestemming te geven tot het verhuren of het uitlenen van het werk. Alleen de auteur heeft het recht om het werk volgens één of ander procedé, aan het publiek mede te delen of de distributie toe te staan van het origineel of van kopieën ervan aan het publiek, door bijvoorbeeld verkoop.

Concreet: zulk werk kan alleen gereproduceerd worden mits de toestemming van de auteur. Een reproductie heeft betrekking op alle soorten kopieën; gehele en gedeeltelijke (uitzondering hierop kan zijn een citaat), een kopie gemaakt voor iemand anders of om uit te delen. Uitzondering? De kopie voor privé-gebruik.

Ongeacht hoe de reproductie gebeurt, men zal steeds de toestemming van de houder van het auteursrecht moeten hebben om die te maken; zo bijvoorbeeld het kopiëren van een dvd naar de harde schijf van een computer, het digitaliseren van een foto, enz… Zelfs al neemt men slechts één element van een origineel werk, dan nog is de toestemming van de houder van het auteursrecht noodzakelijk.

De term ‘werk van letterkunde of kunst’ wordt niet uitgelegd in de heersende wetgeving. Men zou kunnen denken dat de auteurswet niet van toepassing is bij 3D-reproducties. De praktijk leert echter dat de term zeer ruim geïnterpreteerd wordt, waardoor het tóch mogelijk is dat zaken die met 3D-printers gekopieerd worden, onder de bescherming van dit auteursrecht vallen.

Een auteur heeft het niet moeilijk om deze bescherming te genieten. Hij/zij hoeft zich immers aan geen enkele formaliteit te houden. In tegenstelling tot bijvoorbeeld het octrooi waar eerst een aanvraag moet ingediend worden. Ook werken die in de digitale wereld worden gereproduceerd, genieten de bescherming van het auteursrecht. 3D-modellen (elementen uit een film, bijvoorbeeld) moeten als een virtueel werk bekeken worden en kunnen dus eveneens als een reproductie aanzien worden.

Besluit: een 3D-reproductie moet voldoende ‘origineel’ zijn om onder de bescherming van het auteursrecht te vallen. De auteur moet een eigen, nieuwe ‘originele’ creatie maken. En tot slot: op Europees vlak kwam in februari 2019 een akkoord tot stand om het auteursrecht aan te passen aan het digitale tijdperk en een ontwerp-richtlijn op te stellen.


door Solange Tastenoye, Zelfstandig Juriste