Luchtkwaliteit bij tunnelmonden voorspellen

Bij ingangen van tunnels bouwen zich soms hoge concentraties luchtvervuiling op. Om die te beperken en de impact van maatregelen te voorspellen, ontwikkelde VITO een luchtkwaliteitsmodel.

Trefwoorden: #3D, #emissie, #filtersysteem, #luchtkwaliteit, #MER, #Tractebel Engineering, #tunnelmonden, #tunnels, #tunnelventilatie, #verbrandingsmotoren, #VITO

Lees verder

Techniek

( Foto: VITO )

ENGINEERINGNET.BE - De voorbije decennia is de luchtkwaliteit in Vlaanderen sterk verbeterd. Door striktere emissienormen, schonere verbrandingsmotoren en de uitrol van lage-emissiezones is de uitstoot van polluenten zoals stikstofoxiden stevig gedaald.

Maar op overzichtskaarten van de luchtkwaliteit in Vlaanderen zijn nog veel hotspots te zien. Bij drukke verkeersknooppunten en aan de monden van wegtunnels komt veel luchtpollutie vrij.

De opbouw van luchtvervuiling bij tunnelmonden is een gevolg van het doorrijdende verkeer en van de tunnelventilatie. ‘Bestaande filtersystemen hebben een beperkte efficiëntie en verbruiken veel energie’, zegt Stijn Vranckx van VITO. ‘Binnen een tunnel ontstaat een sterke luchtstroming, ongeveer een derde zo snel als het verkeer. Die kun je niet zomaar afzuigen en filteren.’

Om de impact op de omgeving te beperken worden daarom bij de monden van bestaande tunnels vaak schermen geplaatst, die ook het verkeerslawaai weren, en verhoogde bermen.

Bij nieuwe tunnels kan er gekozen worden voor diepe insleuvingen. Dat gebeurt echter steeds ad hoc: voor elke tunnel wordt de impact op de plaatselijke luchtkwaliteit bij de monden apart berekend en in kaart gebracht.

De manier waarop dat gebeurt – doorgaans via complexe 3D-bouwmodellen – is tijdrovend en weinig kostenefficiënt. Daarom werkte VITO het voorbije jaar in opdracht van het Departement Omgeving van de Vlaamse overheid een generiek model uit waarmee de impact van tunnels op de lokale luchtkwaliteit snel is te berekenen.

‘Ons model geeft op basis van data zoals de tunneldimensies en de doorstroming van het verkeer een inschatting van de te verwachten pollutie bij de monden’, zegt Vranckx.

Op basis van de uitkomst van het planningsmodel wordt duidelijk of er zich een probleem stelt. Zo ja, dan kunnen er bijtijds maatregelen worden genomen. ‘Ook van die maatregelen kunnen we de impact nauwkeurig inschatten, al staan ze nog maar op papier.’

De luchtkwaliteitsexperts van VITO werkten voor de ontwikkeling van het model samen met tunnelingenieurs van Tractebel Engineering.

De toekomstige gebruikers van het model zullen vooral MER-deskundigen en -studiebureaus zijn die werken in opdracht van projectontwikkelaars.