ENGINEERINGNET.BE - LISA (Laser Interferometer Space Antenna) wordt de eerste detector die zeer nauwkeurig zwaartekrachtsgolven gaat meten in de ruimte.
Deze golven worden door astronomen gebruikt om gebeurtenissen in het heelal waar te nemen, zoals botsingen tussen supergrote zwarte gaten. Naar verwachting neemt ESA begin volgend jaar een besluit over de exacte planning van de missie.
Zwaartekrachtgolven zijn rimpelingen in de ruimtetijd die ontstaan als zware objecten zoals supergrote zwarte gaten op elkaar botsen. In tegenstelling tot licht kunnen zwaartekrachtgolven door het heelal reizen zonder vertroebeld of opgeslokt te worden door massieve objecten, zoals zwarte gaten of clusters van melkwegstelsels.
Hierdoor dienen deze golven, als ze gemeten worden, als boodschappers uit de uithoeken van het heelal. Op deze manier kunnen ze helpen bij het beantwoorden van vragen over de oorsprong, structuur en evolutionaire geschiedenis van dit sterrenstelsel en het heelal.
Observatoria op aarde nemen alleen zwaartekrachtgolven waar tot een lengte van zo'n 10.000 kilometer. Om de langere golflengtes te meten, is een detector nodig die veel groter is dan wat er op aarde gebouwd kan worden. Daarom wordt LISA in de ruimte gebouwd.
LISA zal bestaan uit drie satellieten die in een driehoek op een onderlinge afstand van 2,5 miljoen kilometer van elkaar vliegen. De onderlinge posities van deze ruimtevaartuigen worden gemeten met behulp van laserinterferometrie, wat nodig is om minieme variaties in positie als gevolg van passerende ruimtegolven te meten.
De drie ruimtevaartuigen hebben elk een laser en deze lichtbundels moeten nauwkeurig worden afgesteld. Dat is waar de geavanceerde laser-richttechnologie van TNO om de hoek komt kijken. Het richtsysteem, genaamd PAAM (Point Ahead Angle Mechanism), zorgt ervoor dat het licht precies op de juiste plek aankomt, zelfs over een afstand van 2,5 miljoen kilometer.
De financiering door Netherlands Space Office maakt het mogelijk om het huidige prototype verder te testen op stralings- en trillingsbelastingen. Doel hiervan is om aan te tonen dat het richtsysteem de lancering en de barre omstandigheden in de ruimte aankan.
Daarbij wordt samengewerkt met onderzoeksorganisatie SRON (Netherlands Institute for Space Research), dat zich richt op de elektronica om het TNO-mechanisme aan te sturen zodat de laserverbinding tussen de satellieten tot stand komt.
Uiteindelijk wordt PAAM overgedragen aan het LISA-consortium voor verdere integratie in het LISA testmodel.
