ENGINEERINGNET -- Volgens de onderzoekers van de Stanford University School of Medicine in het blad Proceedings of the National Academy of Sciences. Het draait allemaal om het stofje CD47.
Dit stofje komt normaal gesproken voor op het oppervlak van bloedstamcellen. Het beschermt de cellen tegen macrofagen: immuuncellen die afrekenen met cellen die gevaarlijk voor ons zijn. Macrofagen vergissen zich nog wel eens en pakken dan verkeerde cellen bij de kladden. Het stofje CD47 zorgt er dan voor dat de marcrofagen hun fout inzien en loslaten.
Bloedkanker
Uit eerder onderzoek is al gebleken dat sommige kankercellen ‘weten’ dat macrofagen door CD47 op afstand worden gehouden. De kankercellen zijn zo slim om zelf ook CD47 te produceren en zo te voorkomen dat het immuunsysteem (in het bijzonder macrofagen) ze detecteert en opruimt.
Vooral kankercellen die bloedkanker zoals leukemie en lymfonen veroorzaken, passen dit trucje toe. Onderzoekers toonden in 2010 al aan dat het mogelijk is om CD47 te blokkeren en de macrofagen extra alert te maken. Het resultaat was dat muizen met een menselijke variant van het non-Hodgkinlymfoom genezen werden.
Tumoren
In het nieuwe onderzoek gaan de onderzoekers nog een stap verder. Ze achterhaalden of CD47 ook interessant is wanneer we andere soorten tumoren willen aanpakken. De onderzoekers bestudeerden verschillende monsters van menselijke tumoren, waaronder tumoren afkomstig uit de borst, dikke darm, blaas, hersenen en lever.
Vervolgens toonden ze aan dat bijna elke menselijke kankercel CD47 produceerde. En nog veel ook: gemiddeld zo’n drie keer meer dan gezonde cellen. Ook bleek uit het onderzoek dat mensen met kankercellen die meer CD47 produceerden over het algemeen sneller stierven dan mensen wiens kankercellen minder CD47 aanmaakten.
Experiment met muizen
Daaropvolgend namen de onderzoekers enkele menselijke kankercellen en plaatsten deze in de lichamen van muizen. Borstkankercellen werden bijvoorbeeld in de borst van muizen geplaatst en kankercellen afkomstig uit de eileiders kregen een plekje in de buik van de dieren.
Na enkele weken hadden de kankercellen zich daar stevig genesteld en begonnen de onderzoekers de behandeling. Ze behandelden de dieren met een stofje dat CD47 tegenwerkt.
Resultaten
Daarop begonnen de meeste tumoren te krimpen. En in sommige gevallen verdwenen de tumoren zelfs – binnen enkele weken tijd – helemaal. Zo werden vijf muizen die borstkankercellen in hun lijfje geïmplanteerd hadden gekregen, totaal genezen.
Zodra ze hun tumoren kwijt waren, stopten de onderzoekers de behandeling en vier weken later waren de muizen nog steeds ‘schoon’. “Deze resultaten wijzen erop dat stofjes die CD47 tegengaan de groei van menselijke tumoren enorm kunnen afremmen doordat CD47 niet langer in staat is om het ‘eet-me-niet-op-signaal’ aan macrofagen af te geven,” zo stellen de onderzoekers.
Het onderzoek is veelbelovend, maar de wetenschappers zijn zeker nog niet rond met het onderzoek. Zo bleek de aanpak bijvoorbeeld niet bij elk dier te werken. Enkele muizen die borstkankercellen van een bepaalde menselijke patiënt ontvingen, reageerden niet op de behandeling.
“Er valt nog veel te leren,” concludeert onderzoeker Irving Weissman. Tegelijkertijd zijn wetenschappers wel optimistisch. “Dit is zeer opwindend en zal wereldwijd leiden tot heel veel studies die deze strategie gaan proberen om te zetten in nuttige behandelingen,” voorspelt onderzoeker Robert Weinberg.
“Het mobiliseren van het immuunsysteem om tumoren vervolgens aan te vallen is al decennialang een doel van veel wetenschappers.
(LVD)
