ENGINEERINGNET.BE - Er was al een tijdje sprake van een mogelijke fusie tussen netbedrijven Infrax en Eandis. Die eenmaking kaderde in het doel om de distributietarieven voor elektriciteit en aardgas in heel Vlaanderen gelijk te kunnen schakelen. Gisteren konden we echter in de krant lezen dat Infrax zo’n fusie niet ziet zitten.
Net die beslissing zou wel eens een voordeel kunnen zijn voor de toekomst van de energievoorziening in Vlaanderen. Dat is niet alleen ons oordeel, maar eigenlijk ook dat van topeconoom en adviseur van de EU, Jeremy Rifkin.
Het moet ergens in het midden van de vragenronde zijn geweest. De vragenronde van jonge Limburgse ondernemers aan Jeremy Rifkin, de bekende Amerikaanse econoom, professor en ondertussen ook goeroe rond alles wat te maken heeft met toekomst van (hernieuwbare) energie. Het bezoek van Rifkin, afgelopen week, kadert in het ambitieuze streven van de provincie Limburg om tegen 2020 klimaatneutraal te zijn.
“Ik hoor dat het netbedrijf in jullie regio helemaal in handen is van de gemeenten. Met wat jullie van plan zijn is dat het paradijs!” Er kwamen veel opmerkelijke ideeën en uitspraken uit het rondetafelgesprek met Jeremy Rifkin. Maar die ene zin, in het midden van zijn betoog, zet toch aan het denken.
Het is ontegensprekelijk zo dat de netbedrijven, nog meer dan de energieleveranciers, een sleutelrol zullen vervullen in het omvormen van ons op fossiele brandstoffen gebaseerde energiesysteem naar een energievoorziening gebaseerd op hernieuwbare energiebronnen.
Zij zullen ervoor moeten zorgen dat de energie die verspreid over het ganse land wordt geproduceerd, ook via het net terecht komt bij degene die het nodig heeft. Meer nog, zij zullen er ook voor moeten zorgen dat er elektriciteit blijft vloeien als er geen wind is en als de zon niet schijnt.
Het oude systeem is in vele opzichten gemakkelijker. En in de overgangsfase ook goedkoper. Want om ons energiesystemen klaar te maken voor de 21ste eeuw zijn er investeringen nodig. Die betalen zich op termijn dubbel en dik terug. Maar het geld moet er nu zijn. Als Jeremy Rifkin een netbedrijf dat volledig in handen is van de gemeenten een paradijs noemt, dan is dat vooral hierom.
De beslissing voor de ommekeer naar de toekomst komt meestal van de overheid. In het scenario van Rifkin is dat heel vaak een lokale overheid: een grote stad, een provincie of regio (perfect zoals dat nu ook gebeurt met Limburg Klimaatneutraal). Bedrijven en gezinnen moeten zich vervolgens wel achter het idee scharen.
Met een netbedrijf dat volledig in handen is van diezelfde overheid kan dat vanzelfsprekend gemakkelijker. Als overheid(-sbedrijf) kan je er, als het echt nodig is, bewust voor kiezen om inspanningen te leveren die nodig zijn, ook al brengen die niet noodzakelijk of niet onmiddellijk meer geld op. Voor een privébedrijf is dat moeilijker. De tegenhanger van Infrax, Eandis, is voor een gedeelte eigendom van Electrabel, al zal dat tegen 2018 niet meer het geval zijn.
Door het vertrek van Electrabel zal Eandis meer gaan lijken op de zuivere intercommunale die Infrax, en de intercommunales waaruit het is ontstaan, al sinds bijna 100 jaar zijn. Ook al zullen er institutionele beleggers mee blijven investeren in het bedrijf.
Maar de zuivere eigendomsstructuur van Infrax is niet de enige reden waarom we in Vlaanderen voorlopig beter niet kiezen voor een fusie. Er is het idee van de zogenaamde ‘benchmark’. Als toezichthoudende overheid heb je al sneller een idee of een bedrijf het goed doet als je de prestaties kan afmeten aan die van een ander bedrijf uit dezelfde sector. In het licht van het betoog van Rifkin is dit argument hier minder aan de orde.
De ommekeer van onze energievoorziening naar hernieuwbare energie zal zich volgens Rifkin vooral op lokaal vlak afspelen. De productie gebeurt niet alleen decentraal. Ook de beste, en meest verregaande initiatieven zullen op lokaal en regionaal vlak genomen worden.
Een lokaal netbedrijf kan gemakkelijker inspelen op die initiatieven dan een bedrijf dat tegelijkertijd verschillende regio’s met verschillende snelheden moet bedienen. Meerdere (kleinere) netbedrijven kunnen actiever aan de toekomst werken dan één grote organisatie. We doen dus ook Eandis geen cadeau door hen (te) groot te maken.
Maar niet alleen de eigendomsstructuur en de grootte maken van Infrax een goede partner in het ontwikkelen van onze energie-toekomst. Het bedrijf brengt ook inhoud naar de tafel. Als het aankomt op duurzaamheid in al haar aspecten, dan heeft Infrax een zeer lange geschiedenis.
Lang geleden, nog voor de liberalisering van de energiemarkt en feit werd, was Infrax het eerste bedrijf in Vlaanderen (en wellicht zelfs in Europa) dat als missie had om zo weinig mogelijk energie te verkopen. Het bedrijf was een voorloper met acties rond rationeel energiegebruik. De eerste Belgische windturbine op land stond…. Precies, bij Infrax. En zelfs op vandaag hebben in de Infrax-regio verhoudingswijs meer gezinnen gekozen voor zonne-energie dan het geval is in de rest van ons land.
Infrax kan een belangrijke motor zijn in het behalen van de klimaatdoelstellingen van de provinicie Limburg. Met een model dat kan worden uitgebreid naar de andere regio’s waar het actief is. De onmiskenbare ervaring is er. De juiste ingesteldheid ook.
Al zal een volgende stap dan wel zijn dat we zullen moeten pleiten voor soepelere regels zodat Infrax en Eandis ook echt kan meedenken. Want als we Rifkin goed begrijpen is net dat de beslissende succesfactor: iedereen meekrijgen in een verhaal.
Een dringend verhaal en vooral ook een noodzakelijk verhaal waarin Limburg voor ons land het voortouw heeft genomen. Als we deze uitdaging willen halen, kunnen we een regionaal georiënteerde, openbare spilfiguur als Infrax gewoon niet missen.
(door Robin Bruninx)
OVER DE AUTEUR
Robin Bruninx is oprichter en general manager van Encon. Encon is een toonaangevend Vlaams energiestudiebureau, gespecialiseerd in energiebesparingsprojecten en hernieuwbare energieproductie voor bedrijven. Het studiebureau werkt voor internationale bedrijven zoals Bombardier, Bayer, Ikea, Heinz,… Om de groei te ondersteunen werd in 2012 Encon Nederland opgericht.
