ENGINEERINGNET.BE - Zoals we op Engineeringnet al meldden, werd in het voorjaar van 2013 bij een routinecontrole in het opslaggebouw voor laagactief afval bij Belgoprocess in Dessel een gelvormige uitloop vastgesteld bij 5 afvalvaten.
Bij een inspectie van meerdere vaten van hetzelfde type, vond men dezelfde gelvorming bovenop de betonmatrix waarin het afval wordt ingesloten.
Niras - de Nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen - heeft na de ontdekking de situatie volledig in kaart gebracht via steekproefsgewijze controles en analyses van alle productiereeksen die verwerkt zijn door de kerncentrale van Doel. Maar ook vaten van andere afvalproducenten, zoals de kerncentrale van Tihange, werden naar verluidt aan onderzoek onderworpen.
Uit de resultaten blijkt dat het fenomeen van gelvorming zich hoofdzakelijk beperkt tot vaten met concentraatafval uit de kerncentrale van Doel. In totaal gaat het om zowat 7.000 vaten.
Concentraten zijn laagradioactieve, vloeibare afvalstoffen, die ontstaan bij de exploitatie van de kerncentrale en die vervolgens worden ingedampt. Er ontstaat dan een soort slib, dat gemengd wordt met beton en een betonnen blok vormt in het vat.
Uit het wetenschappelijk onderzoek naar de oorzaak van de gelvorming blijkt dat een alcali-silica reactie in het beton dat het radioactieve afval inkapselt, aan de basis ligt van de gelvorming.
Het gaat om een complexe chemische reactie tussen de alkaliën uit het concentraatafval met reactief silicium dat aanwezig is in de componenten van het beton (beton is samengesteld uit het bindmiddel cement en uit granulaten zoals zand, grind). Bij de reactie ontstaat de gelachtige substantie die bij sommige vaten is aangetroffen aan de bovenzijde van de betonmatrix.
Directeur-generaal Jean-Paul Minon van Niras: “Op geen enkel ogenblik is er een veiligheidsrisico geweest voor de werknemers, de omwonenden of het leefmilieu. Het veilige langetermijnbeheer is nu onze prioriteit.”
In de toekomst zullen nu controlerondes en een continue opvolging van de lucht in de gebouwen van de 'tussentijdse opslag' worden gehouden. Ook worden er per productiereeks ‘getuigenvaten’ aangeduid. Die vaten worden periodiek gecontroleerd.
Normaal waren de vaten bestemd om over enkele jaren in de oppervlakteberging die momenteel in Dessel bij Mol wordt voorbereid, definitief gestockeerd te worden. Dat gaat niet door. Niras acht de vaten met gelvorming naar eigen zeggen 'hiervoor momenteel niet geschikt'.
"Ze beantwoorden niet aan de zeer strikte kwaliteitseisen voor berging en kunnen in die toestand niet geborgen worden", benadrukt Niras. Ze worden dus niet verplaatst, maar blijven waar ze zijn, in de 'tussentijdse' opslag.
Verder onderzoek moet uitwijzen wat er op lange termijn met de vaten moet gebeuren, zo bleek tijdens een hoorzitting van de subcommissie Nucleaire Veligheid van vandaag.
(Bert Belmans)
ACHTERGROND
Als dochteronderneming van Niras, staat Belgoprocess onder meer in voor de veilige opslag van al het Belgische radioactieve afval, zolang dat afval wacht op zijn definitieve bestemming.
