Eerste waarneming van een mogelijke maan buiten ons zonnestelsel

Een aantal wetenschappers die werken in opdracht van NASA hebben voor het eerst een glimp opgevangen van wat een exomaan zou kunnen zijn.

Trefwoorden: #exomaan, #maan zonnestelsel, #microlens, #NASA

Lees verder

Nieuws

( Foto: NASA/JPL-Caltech )

ENGINEERINGNET – Wetenschappers vragen zich al langer af of er manen bestaan buiten ons zonnestelsel. Een aantal wetenschappers die werken in opdracht van NASA hebben nu voor het eerst een glimp opgevangen van wat een exomaan zou kunnen zijn.

De waarneming was onverwacht maar een zeer belangrijke ontdekking. Het Japans – Nieuw Zeelands - Amerikaans onderzoeksteam, Microlensing Observations in Astrophysics (MOA), gebruikt een techniek genaamd het gravitationele microlenseffect om object buiten ons zonnestelsel in beeld te brengen. Deze techniek maakt gebruik van de uitlijning van sterren.

Als een ster in de voorgrond passeert tussen ons (de aarde) en het achterliggende object, kan de voorgrondster als een vergrootglas of lens functioneren. Haar straling verlicht als het ware het object in de achtergrond. Door deze momenten van tijdelijke oplichting te observeren bestaat de mogelijkheid om objecten in de achtergrond waar te nemen. En dat is wat er nu gebeurd is.

"We zullen niet in de gelegenheid zijn om de kandidaat exomaan opnieuw waar te nemen," zei David Bennett van de Amerikaanse Universiteit van Notre Dame, "maar we mogen ons verwachten aan meer van dergelijke onverwachte waarnemingen.”

Het is nog niet 100% zeker welk objecten de astronomen hebben waargenomen. Het microlenseffect is maar van korte duur. Is het voorgrondobject een vrij rondzwervende planeet of een ster? Het duo zou volgens berekeningen een zwakke ster kunnen zijn die omcirkeld wordt door een planeet met 18 keer de massa van aarde. Maar ook een grotere planeet dan Jupiter met een maan die lichter is dan de aarde. Astronomen kunnen niet met zekerheid vaststellen welk van de twee scenario’s juist is.

"Eén van de mogelijkheden is dat we inderdaad te maken hebben met een planeet en haar maan, wat een spectaculaire ontdekking zou zijn van een compleet nieuw systeem,” aldus Wes Traub, van het NASA's Exoplanet Exploration Program in Californië. “De modellen van het onderzoeksteam wijzen in de richting van het maan scenario, maar anderzijds is het meest voorkomende en dus meest waarschijnlijke scenario dat van een ster.”

Men zou het enkel met zekerheid kunnen weten als we de afstand van het duo tot de aarde hadden kunnen opmeten. En dat kan niet eens de observatie voorbij is. In de toekomst zou NASA bijvoorbeeld gebruik kunnen maken van haar Spitzer en Kepler ruimte telescopen om afstanden te meten en meer zekerheid te verschaffen over dergelijke microlenswaarnemingen.

Astronomen zoeken intensief naar exomanen, o.a. door gebruik te maken van data van Kepler, maar tot dusver zonder succes. Als inderdaad een planeet met een maan werden waargenomen, dan betekent dit een kleine revolutie in de astronomie.