ENGINEERINGNET.BE - De darmwand (darmepitheel) speelt een belangrijke rol in ons lichaam: ze laat de opname van voedingsstoffen toe en vormt een barrière van slechts één cellaag die ons lichaam beschermt tegen de darmbacteriën.
Het darmepitheel intact houden vergt een strikte controle die mogelijk is door een subtiel evenwicht tussen cel-hernieuwing, cel-overleving en cel-dood. Het eiwit RIPK1 vervult een duale rol en regelt zowel de processen die leiden tot het afsterven als het overleven van cellen.
De onderzoekers van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) en UGent, hebben aangetoond dat in normale omstandigheden RIPK1 essentieel is om het darmepitheel en dus ook de barrière vormt voor darmbacteriën - intact te houden. Deze inzichten kunnen gebruikt worden in de zoektocht naar geneesmiddelen tegen chronische darmonstekingen zoals de ziekte van Crohn.
Nozomi Takahashi (VIB/UGent): "Het juiste evenwicht tussen cel-overleving en cel-dood is cruciaal. We kunnen niet meer correct functioneren als er te veel cellen afsterven, maar als er te weinig cellen afsterven kan dat kanker in de hand werken."
"Onze darmen bevatten een enkelvoudige laag epitheelcellen die ons lichaam afschermen van de miljarden bacteria in onze darm. Om deze barrière-functie te kunnen behouden en ons zo te beschermen tegen binnendringende bacteriën en dus infecties, is het overleven van de epitheliale cellen essentieel."
Darm orgaanculturen opgegroeid vanuit stamcellen van muizen die RIPK1 bevatten (onderaan) of niet (bovenaan) bij vroeg (links) en laat tijdpunt (rechts) tonen dode cellen aangekleurd met een rode kleurstof. © VIB
Peter Vandenabeele (VIB/UGent): "Samen met Belgische, Amerikaanse en Duitse collega’s hebben we kunnen aantonen dat het eiwit RIPK1 epitheelcellen in normale omstandigheden beschermt tegen celdood en dus cruciaal is voor de bescherming van het darmepitheel."
"Fascinerend, omdat RIPK1 bij heel wat ziekten het tegenovergestelde doet, namelijk cel-dood uitlokken. De grote vraag die blijft is hoe dit eiwit zo’n uiteenlopende functies kan uitoefenen."
Chronische darmontstekingen, zoals de ziekte van Crohn, treffen steeds meer mensen in West-Europa. RIPK1 stabiliseren in zijn ‘pro-overlevings’-functie zou ingezet kunnen worden om deze ziekten te behandelen.
Uit het onderzoek blijkt immers dat bij het wegvallen van de ‘pro-overlevings’-functie van RIPK1 de epitheelcellen van de darm massaal afsterven waardoor bacteriën door de darmwand kunnen.
Dit proces leidt tot ontstekingen die op hun beurt gepaard gaan met het signaal tot celdood. Er sterven meer cellen af, waardoor de effecten van de ontsteking verergeren.
Een strategie om het darmepitheel intact te houden of te herstellen zou een rem kunnen zetten op dit hele proces. De zoektocht naar zo’n therapie vormt een nieuwe uitdaging voor de onderzoekers.
(bron en foto's: © VIB)
