ENGINEERINGNET.BE - Sinds een aantal jaar heb ik regelmatig projecten samen met universiteiten in Kenia. Onder andere op het gebied van onderhoudsoptimalisatie voor power plants, elektriciteitscentrales dus.
Pannes zijn er ook pijnlijk en onderhoudskosten baren ook daar zorgen. Wat wel een verschil is, is de mate waarin de problematiek zich stelt. Alle problemen die we hier hebben, zijn ook daar, maar dan veel scherper aanwezig.
Waar we ons hier nog nauwelijks kunnen voorstellen een paar uur zonder elektriciteit te zitten, is dat in ontwikkelingslanden helemaal geen uitzondering.
Een belangrijke oorzaak van die problemen is onderhoud, namelijk het ontbreken of het niet goed organiseren ervan. Installaties zijn aangekocht of werden gedoneerd in het kader van ontwikkelingssamenwerking.
Training werd beperkt voorzien, maar voor een voorraad wisselstukken was er vaak geen budget. De logistieke infrastructuur om snel stukken van plaats A naar B te brengen is er niet altijd.
Het vinden van goed opgeleide techniekers is daar nog net een graad moeilijker dan bij ons, en ingenieurs met bijkomende training in onderhoudsmanagement studeren pas recent af.
Wat wel opvalt is dat de professionalisering van het onderhoudsgebeuren - dat is toch mijn ervaring - er erg snel gaat. Wat ons hier decennia gekost heeft, doen zij in enkele jaren.
Wat ik bij masterstudenten in Kenia en Keniaans doctoraatsstudenten hier aan de KU Leuven gezien heb, is een vastberaden en ernstige interesse in onderhoudsoptimalisatie. Ik hoor u al denken «fijn, dat wij van hieruit een ontwikkelingsland kunnen helpen». Dat is zo. Maar wij kunnen ook van hen leren.
Als ik hier in Europa zo rondkijk, dan zie ik een grote interesse voor onderhoud. Steeds meer universiteiten en onderzoeksinstellingen zijn met onderhoud bezig en dat gaat dan niet over een enkeling(e) maar over één of meerdere onderzoeksgroepen die werken rond een aspect van het onderhoudsgebeuren
Onderhoud staat ondertussen ook op de board room agenda, onderhoud (of met een meer fancy titel: asset management) is in de industrie een volwassen bedrijfsfunctie geworden.
Wat kunnen wij van hen leren?
Ik maak me zorgen over een te grote focus op deel-aspecten en een verlies aan managementoverzicht. Wat hier in Europa opvalt, is een grote specialisatie.
Zo zijn er instellingen die zich volop toeleggen op het ontwikkelen van sensoren en dergelijke, andere proberen dan weer voorspellingsmodellen voor onderhoudsbehoeftes te ontwikkelen, nog anderen werken aan gesofistikeerde voorraadmodellen voor wisselstukken.
Een absolute noodzaak voor het onderhoudsmanagement van de toekomst dat wil passen binnen concepten als Industrie 4.0 en IoT (internet of things).
Will Geraerds van TU Eindhoven waarschuwde in de jaren 80 al voor een te enge focus van onderzoek. Het onderzoek toen had vooral te maken met onderhoudsoptimalisatiemodellen, waarbij de mathematische schoonheid vaak primeerde op de praktische bruikbaarheid.
Ik zie een bepaalde analogie, in Europa zijn we zo gefocust op deel-aspecten dat we het geheel uit het oog verliezen. Het is net dat 'big picture'-denken dat ik in Kenia wel zie.
Er wordt doordacht en stap-voor-stap gewerkt. Onderhoudsoptimalisatie gebeurt met een RCM-achtige aanpak, maar in het formuleren van een optimale onderhoudsstrategie wordt ineens ook de wisselstukkenbevoorrading en de menselijke operator meegenomen, met zijn mogelijkheden en beperkingen.
Onderhoudshistoriek staat nog voor een flink stuk op papier, maar de gegevens worden zorgvuldig gedigitaliseerd en geanalyseerd. Root cause analysis gebeurt met cascaderende Pareto’s, maar er wordt even goed geëxperimenteerd met beslissingsondersteunende data mining. Kostenmodellen krijgen veel aandacht en worden geïncorporeerd in een levenscyclusbenadering.
Eerlijk gezegd, maar hopelijk ben ik fout, heb ik soms de indruk dat die big picture in onze industrie soms vergeten wordt. Iedereen is vol van technologische vooruitgang en mogelijkheden tot optimalisatie van spares management, prognostisch onderhoud enzovoort, terecht.
De globale optimalisatie van het onderhoudsgebeuren lijkt daarbij door alle haast op het achterplan te raken en dat is onterecht. Daarom dat ik denk dat we ook kunnen leren van de bedachtzame, globale aanpak die ik in bovenstaande projecten heb ervaren. Een soort back to the basics ...
Liliane Pintelon is professor aan de KU Leuven. Ze is auteur van o.a. het boek 'Asset management: the maintenance perspective'.
